style="font-size:15px;"> Ons word ’n maand gegee om uit te trek. Alles gebeur so vinnig, dis asof ek weer in die see geval het en rondgestoot word deur die onstuimige golwe, hulpeloos teen die mag van omstandighede waaroor ek geen beheer het nie.
Mamma wys my die stringetjie pêrels wat sy geërf het, haar ma se trouring en die paar juwele wat Pappa vir haar gegee het, voordat sy dit in ’n houer sit om te gaan smous. Sy kyk nooit direk na my nie, haar lippe bly dun getrek, die frons op haar voorkop al dieper en sy praat net met my as dit nie anders kan nie.
“Onthou hierdie goed, Elfie. Dit was jou geskiedenis, dit kon jou erfenis gewees het.”
Onuitgesproke verwyt. Onmeetlike skuldgevoel. Onmiddellike woede.
“Ja, Ma.” Ek is te kwaad om meer vir haar Mamma te sê. Mamma klink te sag, te lief.
“As Pappa nog hier was, was ons seker in dieselfde penarie en sou ons ook niks gehad het nie,” mompel ek op pad na my kamer.
Sy klap die voordeur toe.
Toe sy later terugkom, is daar ’n effense blos op haar wange. “Elfie, ek’s terug. Kom hoor hier.” Ek dra my wiskundeboek saam, ek moet iets hê om aan vas te hou.
“Ek het werk gekry by ’n juwelierswinkel in Rosebank en ’n woonstel gesien wat ek kan bekostig. Dis op ’n busroete na Rosebank en sommer net om die hoek van jou skool. Alles in een middag. Ek kan dit nog nie mooi glo nie.”
“So dis hier naby?”
“Nee, dis in Linden. ’n Ou blok, maar die kamers is groot en daar is ’n tuin.”
“Linden? Ek is in Helpmekaar, Ma.”
“Net tot die einde van die maand, Elfie. Ons moet al twee opofferings maak. Dit kan nie anders nie.”
Die ystervuis om my hart is terug en my naels druk halfmane in my handpalm. Ek laat val die boek, voel hoe duiselig ek is toe ek opstaan.
“Ma kan my mos skool toe bring van daar af.”
“Ek het die gebruik van die kar net tot die twintigste. Die paaiemente is al vir maande nie betaal nie en hulle het my net tot dan uitstel gegee. Ons moet pak en soveel as wat ons kan solank soontoe trek. Die woonstel staan op die oomblik leeg.”
Wat het jy aan ons gedoen, Pappa? wonder ek vir die soveelste keer.
Terwyl ons eet, of liewer terwyl ons in ons borde krap, vertel my ma van die winkel in Rosebank waar die eienaar wat haar goedjies gekoop het, vir haar sy sakdoek gegee het toe sy begin huil en aangebied het om haar die woonstel, een van drie in die blok wat hy besit, te gaan wys. Hy het toevallig ’n verkoopsdame gesoek en haar summier aangestel. Daar is ’n ligtheid in haar stem. Iets wat lanklaas daar was. Ek trek my oë op skrefies en kyk na haar. Ma is, ten spyte daarvan dat sy te maer is en daar swart kringe onder haar oë lê, seker nog ’n mooi vrou. En sy is nog jonk – skaars twintig jaar ouer as ek. Wie is hierdie man wat vir haar werk en ’n blyplek gegee het?
“Hoe lyk hy?” wurg ek uit.
“Mister Cohen? Stokoud. Seker naby vyftig. Sy vrou was ook daar, sy is omtrent behang met juwele, ringe aan elke vinger.”
Die ystervuis verslap en ek wil-wil glimlag, maar dan onthou ek van die nuwe skool en kyk af na my bord waar die maalvleis se vet gestol het soos die speeksel in my mond. Ek stoot die bord driftig weg. Ma se oë rek, maar sy sê niks. Asof ek nie eers meer ’n aanmaning werd is nie.
Ek wil die laaste dae nie onthou nie. Die kartondose waarteen ek my tone stamp in die gang, die smerige mannetjie wat kort-kort vir Ma oogknip en alles wat ons nie kan hou nie in sy bakkie laai. Hy betaal te min vir die grassnyer en Pappa se gereedskap. En sy visvanggoed. En die stoepbank en die braai. En die amateurradio waaraan hy naweke gewerk het. Daar gaan my pa. Toe die meubelwa opdaag, is daar amper niks van hom oor nie.
Mara reël vir my ’n afskeid by Taki se kafee. Die lemmetjiemelkskommel word dik in my keel en al die meisies huil, selfs Carmen wat net winkelklere dra en nog skaars twee sinne met my gepraat het.
Snags kom troos die vae gees my nie meer in my kamer nie. Ek het Pappa se hemp en skoene reeds ingepak en die stoel staar nou verwytend terug na my. Die flou lig van die agterstoep is weg, want die gloeilamp het geblaas en Ma het dit nie vervang nie. Die lig is uit ons lewe.
Die woonstel in Linden is op die eerste vloer. Dit is groot, ja, maar dis vreemd. Die blou sitkamerstel staan anders, lyk anders, en die gordyne is te kort. Daar is nie plek in my kamer vir al my boeke nie, ek pak hulle in hopies op die vloer langs die lessenaar wat Pappa vir my gekoop het toe ek tien geword het. Toe ek en hy met sy knipmes my voorletters in een hoekie uitgekrap het. EVR.
Ons het ’n week tyd om kartondose uit te pak, gordyne te hang, meubels reg te skuif en skoolklere te koop voordat ek na my nuwe skool, Hoërskool Linden (Helpmekaar se aartsvyand), moet gaan. Amper moet ek nog in my ou skoolklere gaan.
“Ek het doodeenvoudig nie genoeg geld nie, Elfie. Ek kry eers oor ’n maand my salaris en ek kan nie glo hoe duur ’n eenvoudige skoolrok is nie. ’n Vrou in die winkel het vir my gesê ons moet by die skool se klerebank gaan kyk.”
So eindig ek met te groot skoolrokke, ’n sak van ’n kleurbaadjie en die woorde van die vrou wat ons gehelp het wat aanmekaar in my kop draai. “Siestog, kind, jy is darem klein vir die hoërskool – sterk staan, anders gaan hulle oor jou loop.”
“Jy sal maar net móét aanpas en inpas, Elfie.”
Ag Ma, los dit net.
Nou weet ek hoe Mary moes gevoel het.
En in my kop hoor ek Pappa se stem: Een ding van Mary, sy het haar ken gelig en die beste van haar situasie probeer maak.
Ek moet ook.
“Dit kon nie maklik gewees het nie, Pixie. Het jy ooit met iemand gepraat oor jou gevoelens?” vra dokter Stewart sag.
Ek kyk op, verbaas om sy stem te hoor. Het ek te lank stilgebly? Ek lig die waterglas na my mond, maar dis leeg. Ek blaas ’n los krul van my voorkop weg, vee oor my gesig. Merk dat die spreekkamer vol skaduwees is, die son besig om te sak.
Hy skink vir my water, skakel ’n lamp aan en druk my skouer voordat hy gaan sit.
“Is jy moeg? Ons kan môreoggend aangaan.”
“Waar was ek?”
“By jou nuwe skool.”
“Ek sal aangaan. Dis waar ek Veda geword het.”
Hy ruil die bandjie in die bandopnemer. Wag.
Ek sien deur die venster hoe die wolke pienk word, dink oor wat hy my gevra het. “Nee, dokter, ek het met niemand gepraat nie. Niemand sou verstaan nie. Ek moes my skuld alleen dra.”
Ek kyk weg van sy gesig, ek wil nie meer huil nie.
—
Die oggend van my eerste dag by Hoërskool Linden staan ek vroeg op en kyk lank na die vreemde bome buite die venster, luister na die voëls en sien hoe die son oor die grasperk aankruip. Ek probeer om my kop skoon te maak. Die gedagtes, die woede, die seer en die angs
