Een van die gereelde beskuldigings wat anti-evolusioniste maak, is dat evolusie en “bose” ateïsme hand aan hand gaan. Hitler en Stalin se moorddadige ideologieë, onder meer gebou op die superras- en supermensidee wat tot die dood van miljoene gelei het, word dan as voorbeelde aangehaal. Darwin word woorde in die mond gelê terwyl anti-evolusioniste bitter selde die moeite doen om The Origin of Species of sy latere werke, ook The Descent of Man, te lees.
Darwin behoort sélf deur gelowiges wat so gereeld uitsprake oor evolusie en die sogenaamde “godloosheid” van die teorie maak, gelees te word vóórdat ’n oordeel oor wat hy eintlik geskryf het, gemaak word. So ook Hitler, hoe onaangenaam ook al, in sy eie woorde, in ’n toespraak van 1922 (Mein Kampf is vol van soortgelyke geloofsuitinge oor sy Christenskap):
“My feelings as a Christian point me to my Lord and Saviour as a fighter . . . In boundless love as a Christian and as a man I read through the passage which tells us how the Lord at last rose in His might and seized the scourge to drive out of the Temple the brood of vipers and adders . . . Today, after two thousand years, with deepest emotion I recognize more profoundly than ever before the fact that it was for this that He had to shed His blood upon the Cross. As a Christian I have no duty to allow myself to be cheated, but I have the duty to be a fighter for truth and justice . . . For as a Christian I have also a duty to my own people.”[35]
’n Mens verwag dié regverdigheidsbeginsel sou vanselfsprekend wees, veral by Christene wat voorgee hulle voer die liefdesopdrag uit en dat jy nie leuens mag vertel nie. Te dikwels, wanneer Darwin en evolusie ter sprake kom, wend anti-evolusioniste hulle tot verdraaiings, waninterpretasies en doodgewoon leuens as teenvoeter teen die “gevaarlike idee”. Is dit ’n Machiavelliaanse benadering waar die doel die middele heilig dat jy leuens mag versprei in die naam van God?
Hoewel natuurlike seleksie die blinde meganisme is waardeur evolusie in die natuur plaasvind, bewys moderne studies oor evolusie dat morele oorwegings en ingesteldhede, asook omgewingsfaktore, by die mens voorkeur geniet bo natuurlike seleksie sodra hy ontwikkel van sy natuurstaat tot ’n staat van beskawing. Wat sê Darwin werklik hieroor?
“The aid which we feel impelled to give to the helpless is mainly an incidental result of the instinct of sympathy, which was originally acquired as part of the instincts, but subsequently rendered . . . more tender and more widely diffused. Nor could we check our sympathy, even at the urging of hard reason, without deterioration in the noblest part of our nature . . . (I)f we were intentionally to neglect the weak and the helpless, it could only be for a contingent benefit, with an overwhelming present evil.”36
Die mens het as spesie oor duisende jare ontwikkel, ook soos ander spesies, deur natuurlike seleksie as die belangrikste dryfveer van evolusie. Maar Homo sapiens het ook juis altruïsme as ’n soort sosiale instink ontwikkel en hiervan maak Richard Dawkins omvattend me[36]ding in The Selfish Gene:
“. . . it is a fallacy – incidentally a very common one – to suppose that genetically inherited traits are by definition fixed and unmodifiable. Our genes may instruct us to be selfish, but we are not necessarily compelled to obey them all our lives. It may just be more difficult to learn altruism than it would be if we were genetically programmed to be altruistic. Among animals, man is uniquely dominated by culture, by influences learned and handed down.”[37]Hy gaan voort: “We are built as gene machines and cultured as meme machines, but we have the power to turn against our creators. We, alone on earth, can rebel against the tyranny of the selfish replicators.”[38]
In ’n artikel in New Scientist[39] verwys Helen Phillips na navorsing deur Gregory Paul van Baltimore in Maryland. Paul het die negatiewe effek van godsdiens probeer kwantifiseer deur die vlakke van religiositeit met verskillende aanwysers van sosiale disfunksie in agtien ontwikkelde lande te vergelyk. Sy gevolgtrekking was dat lande met hoër vlakke van religie en aanbidding ook hoër vlakke van die voorkoms van moord, sterftes onder kinders en jong volwassenes, seksueel oordraagbare siektes, tienerswangerskappe en aborsie getoon het. Paul glo dat moraliteit nie spruit uit religie nie en dat religie ontspring uit ’n gebrek aan veiligheid in samelewings. “Mass belief in gods is primarily a fear and anxiety-based response to insufficiently secure financial circumstances, and does not have a deep neurobiological, genetic or other basis,” het hy aan Phillips gesê. Die lande wat Paul vergelyk het, was Australië, Kanada, Denemarke, die Verenigde Koninkryk, Frankryk, Duitsland, Nederland, Ierland, Japan, Switserland, Noorweë, Portugal, Oostenryk, Spanje, Italië, die VSA, Swede en Nieu-Seeland.
Paul skryf: “Data correlations show that in almost all regards the highly secular democracies consistently enjoy low rates of societal dysfunction, while pro-religious and anti-evolution America performs poorly.”[40]
In ’n artikel in die wetenskapbylae van The New York Times skryf die wetenskapverslaggewer Nicholas Wade oor onlangse navorsing onder sjimpansees en ander primaatspesies die volgende oor die mens, en veral teoloë en filosowe, se verkeerde aanspraak dat moraliteit ’n uniek menslike kwaliteit is: “Some animals are surprisingly sensitive to the plight of others. Chimpanzees, who cannot swim, have drowned in zoo moats trying to save others. Given the chance to get food by pulling a chain that would also deliver an electric shock to a companion, rhesus monkeys will starve themselves for several days. Biologists argue that these and other social behaviors are the precursors of human morality. They further believe that if morality grew out of behavioral rules shaped by evolution, it is for biologists, not philosophers or theologians, to say what these rules are.”[41]
Terwyl ons in ’n wêreld leef waar oorlog nog ’n allesoorheersende menslike kenmerk is, aangevuur deur Homo sapiens as spesie, is daar genoeg navorsing wat bewys dat ons as sogenaamde hoogste orde van God se skepping maar gerus kan gaan leer by ander primate hoe om vrede te maak. Hier dink ’n mens aan die epogmakende werk, gebaseer op vyftien jaar se navorsing na primate, deur die Nederlandse en deesdae Amerikaanse bioloog en etoloog Frans de Waal. Hy skryf in sy bekroonde werk Peacemaking Among Primates soos volg:
“Forgiveness is not, as some people seem to believe, a mysterious and sublime idea that we owe to a few millennia of Judeo-Christianity. It did not originate in the minds of people and cannot therefore be appropriated by an ideology or religion. The fact that monkeys, apes, and humans all engage in reconciliation behaviour means that it is probably over thirty million years old, preceding the evolutionary divergence of these primates . . . (R)econciliation behaviour must be seen as a shared heritage of the primate order. Our species has many conciliatory gestures and contact patterns in common with the apes (stretching out a hand, smiling, kissing, embracing, and so on). Language and culture merely add a degree of subtlety and variation in human peacemaking strategies.”[42]
Evolusie (en wetenskap) soek nie die vingerafdrukke van God nie
Gelowiges gebruik dikwels die argument dat die wetenskap nie die bestaan of niebestaan van God kan bewys nie. Dit kom ook wyd voor in hierdie bundel. Dit is ’n veilige skans waaragter geen rasionele mens behoort te skuil nie. Dit is nie die wetenskap se plig en doel om God se bestaan te bewys nie. Soos ’n bioloog van Yale-universiteit, Robert Dorit, dit in ’n artikel in Scientific American stel, “die wetenskap soek nie die vingerafdrukke van God nie”.[43]Dit is egter wel die plig van gelowiges om vir ons in ’n rasionele wêreld hul bewyse voor te lê vir die bestaan van die gode waarin hulle glo en waarvoor hulle aanhoudend beskerming vra teen kritiese vrae.
Is dit nie tyd dat skeppingsreligie kers begin opsteek by die moderne wetenskap, en dan spesifiek by evolusie nie? Kan ’n sogenaamde morele samelewing gegrond op voorskrifte uit die Bybel, die Koran, die Bhagavad Gita en ander heilige geskrifte nog die gruwels duld wat in die naam van amptelike heilige en kerklike voorskrifte steeds gepleeg word, ondanks die bevindings van die wetenskap?
Ons staan vandag by ’n waterskeiding waar religie en gelowiges kennis sal moet neem van die bevindings van die wetenskap en evolusionêre biologie, nie net wanneer dit hulle pas nie
