vir hulle tee bedien, vloei Mammie se trane selfs makliker as gewoonlik. Ek was so bang ek gaan hom in die oorlog verloor, snuif sy aanmekaar, en nou verloor ek hom nadat die oorlog verby is.
Ouboet het laas week gesê hy vermoed Mammie sou dit verkies het as haar broer in die oorlog dood is, dan kon sy minstens spog oor watse groot held hy was. In Mammie se vriendekring word emigrasie ongelukkig nie as ’n heldedaad beskou nie – veral nie na so ’n onbeskaafde koloniale outpost soos Australië nie. As dit Engeland was, meen Ouboet, sou Mammie in haar noppies gewees het. Sy en Uncle David met hulle Engelse Father glo mos van kleins af “there’ll always be an England”. En dan neurie Kleinboet die opswepende lied wat Vera Lynn so mooi sing, sy bruin oë blink van die terglus, en Mammie maak asof sy hom nie hoor nie.
Colette dink Ouboet is sommer net onnodig wreed omdat Mammie dwarsdeur die oorlog so ’n ophef gemaak het van “my brave brother the officer” wat teen die Nazi’s baklei. En almal in hierdie huis weet tog Ouboet is gegrief oor die verdomde Engelse al wéér as oorwinnaars uit die stryd tree. Hy praat nie die Duitsers goed nie, skerm Ouboet elke keer as iemand na die gruwels van die konsentrasiekampe verwys, maar onthou net wie het die eerste konsentrasiekampe in hierdie einste land begin.
En wie was die eerste slagoffers van hierdie soort volksmoord.
Dan vlóéi Mammie se trane weer van voor af.
Maar vanmiddag is Ouboet nie hier om nare aanmerkings oor die Rooinekke te maak nie, ook nie Kleinboet om almal te terg nie, hulle is in hulle seunskoshuis in die Paarl, by die skool waar Deddie ook lank gelede was. En Deddie is aan diens by die hospitaal, dus kan Mammie en Uncle David rustig oor ’n koppie tee gesels. “A confidential chat,” dis wat Mammie dit noem, terwyl sy betekenisvol na Colette kyk. Colette maak asof sy nie die betekenisvolle blik raaksien nie. Sy vermy haar ma se oë en kyk af na haar rooi Sloppy Joe-trui en haar sonbruin bene en haar wit Bobby socks, want dis vir haar tog te lekker om langs haar aantreklike offisier-oom in die deftige voorkamer te sit.
“Colette.” Mammie maak keel skoon. “Wil jy nie vir Sina gaan help om die teeskinkbord mooi te rangskik nie?”
“Dis nie nodig om haar te help nie, Mammie het haar mos mooi geleer,” antwoord sy en glimlag vir Uncle David.
“Om te dink jou jongste gaan oor ’n paar maande hoërskool toe, Liz,” sê Uncle David en skud sy kop. “Waar vlieg die jare heen?”
“Vra dit,” sug Mammie en vat aan haar opgedoende blonde hare. Sy het vanoggend meer tyd as gewoonlik voor die spieël bestee om die twee victory rolls bokant haar slape reg te kry, want sy wou op haar beste lyk vir haar “klein boetie”. Sy dra selfs ’n nuwe rok wat sy nou die dag gemaak het, wit kolletjies op ’n donkerblou agtergrond, rayon of viscose of een of ander glansende sintetiese soort lap. Ongelukkig vat dit elke jaar ’n bietjie langer om op haar beste te lyk, het sy gekla terwyl sy haar rooi lipstiek aansmeer.
Colette vergaap haar aan die diep duik wat die kuiltjie in haar oom se ken maak wanneer hy glimlag. Voor die oorlog was hy amper té mooi vir ’n man, soos sy al vir Mammie hoor opmerk het, maar nou het hy rêrig dashing geword. Sy gesig is goudbruin gebrand deur die woestynson in Noord-Afrika en daar’s ’n fantastiese litteken op sy wang wat deur glasskerwe in ’n bomontploffing veroorsaak is en hy stap effens mank omdat sy linkerbeen in dieselfde ontploffing beseer is.
Maar dit bly vreemd om hom sonder ’n uniform te sien, in ’n wit oopnekhemp en ’n gestreepte sportbaadjie en ’n wye beige langbroek met plooitjies onder die belt. Nie dat Colette hom al dikwels in haar lewe gesien het nie, want hy het nog altyd ver van hulle in Natal gewoon. Tussen die Rooinekke, volgens Ouboet. En die laaste paar jaar was hy bloot ’n byna onbekende soldaat in ’n uniform op ’n foto wat Mammie pal in haar handsak gedra het. Dis hoe Colette aan hom leer dink het. The unknown soldier.
“Colette,” herhaal Mammie, dié keer dreigend. “Moenie dink omdat jy amper op hoërskool is, gaan ek jou toelaat om tande te tel as grootmense wil gesels nie. Van nuuskierigheid is die tronk vol en die kerk leeg.”
Sy staan gedwee op en loop sleepvoet kombuis toe.
“Jy was net so nuuskierig toe jy haar ouderdom was,” hoor sy haar oom geamuseerd opmerk.
“En ek is geleer nuuskierige agie brand sy magie. Dis wat Moeder altyd gesê het.”
“And Father said curiosity killed the cat,” sê Uncle David en lag, maar dan kan sy nie verder hoor nie, want die kombuisdeur swaai agter haar toe.
Sy kyk hoe Sina die kookwater versigtig oor die teeblare in die fynste wit porseleinpot skink, presies nes Mammie haar geleer het, en gaps ’n tuisgemaakte gemmerkoekie uit die bakkie wat klaar op die silwerskinkbord met die geborduurde lappie gerangskik is.
“Sie jy ophou om so aspris te wees,” brom Sina met ’n kwaai frons onder haar geblomde kopdoek. “Daar’s winkelkoekies in die kas vir jou. Hierdies het jou magoed gister vir master David gebak.”
“Hierdie hele groot sjokoladekoek het sy ook vir ‘master David’ gebak,” sê Colette en gaan sit met haar boude op die kombuistafel langs die teeskinkbord. Sy sprei haar treinbankgroen dirndl-rompie wyd uit oor die tafel en swaai haar voete in haar wit sokkies verveeld heen en weer. “Jy sou sweer sy dink daar’s nie sjokoladekoek in Australië nie.”
“Nie wat jou ma gebak het nie,” sê Sina baie beslis.
Colette hou vir Sina dop terwyl sy ’n paar laaie ooptrek om teelepeltjies en koekvurkies uit te haal en die silwerteesiffie te soek, so klein en seningrig skraal dat dit moeilik is om te glo sy is al sestien. Die spierwit gestyfde voorskoot wat sy bo-oor ’n verbleikte werkrok vasgebind het, vou amper reg rondom haar dun lyf – nie net ’n voorskoot nie, spot sy self, maar sommer ook ’n agterskoot – en hang tot op haar enkels. Onder die soom steek ’n paar ou wit tennisskoene uit wat lankal te klein geword het vir Colette, maar steeds effens te groot gaap aan Sina se voetjies. En tog, elke keer as Colette onthou hoe tingerig en teruggetrokke die meisietjie was wat hulle drie jaar gelede op Somerverdriet gaan haal het, besef sy dat Sina al ’n hele paar duim moes gegroei het en tien keer meer selfvertroue gekry het.
Partykeer voel dit vir Colette asof Sina – al sal sy seker altyd die kleinste in die huis bly – lankal die oudste in die huis geword het. As sy so vir jou gluur met haar swart kraalogies in haar geelbruin gesiggie, lyk sy sweerlik ouer as Tafelberg, slimmer as Jan Smuts. Boesmanbloed, sê Pappie, gemeng met Slamaaier. En natuurlik iewers langs die pad ook ’n bietjie melk by die koffie.
Colette het maar onlangs eers agtergekom wat Pappie bedoel as hy so van melk en koffie praat. Sekere dinge word eenvoudig nie by die naam genoem nie, dit het Colette ook al op amper dertien geleer, nie in hierdie huis nie. Vermoedelik ook nie eintlik in die res van die land nie.
“Wat wil hy in elk geval in Australië gaan soek?” mompel sy so half vir haarself.
“Dis nie wat hy gat soek nie. Hy’t klaar gesoek, nou gat hy net sy prys haal,” antwoord Sina en begin met ’n onverwagse kekkellaggie sing: “En ek wil ek wil ek wil by my noientjie gaan vry, sy is so mooi en so liefies vir my … Hy’t mos die nursie van daai land in die oorlog leer ken.”
Asof dit alles verklaar.
“Ek dog sy’t ’n ambulans bestuur,” sê Colette, sommer vies vir hierdie onbekende Australiese meisie wat haar oom afgerokkel het.
“Sal nie kan sê nie. Weet net dis iets met ’n hospitaal te doen, dis mos hoe hulle ontmoet het, ná hy seergekry het in die ontploffing.”
Sina
