vir wat wil hy nou agter haar aan foeter na ’n ander land toe? Hoekom bring hy haar nie hierheen nie?”
“Jou ma-goed sê hy wil ‘’n nuwe lewe in ’n nuwe land’ begin.”
Colette swaai haar hangende voete al hoe driftiger. “Ek het ook gehoor sy sê vir my pa jy sou sweer Uncle David skaam hom vir sy familie in Afrika.”
Sina kyk op ’n vreemde manier na haar, so asof sy dink Uncle David het dalk ’n punt beet, voordat sy weer prakties word. “Dra jy die tjoklitkoek in, dan bring ek die skinkbord met die res van die goete.”
Colette tel die enorme koek op ’n silwerbord op en balanseer dit versigtig op een hand terwyl sy die kombuisdeur met haar ander hand ooptrek.
“Dis nie ’n sy nie, Liz, dis ’n hy,” hoor sy haar oom in die voorkamer sê.
“Jy bedoel …” Die skrik in haar ma se stem laat Colette in die deurkosyn versteen.
“Ek gaan Australië toe agter ’n man aan.”
Colette kyk oor haar skouer na Sina wat met die swaar gelaaide skinkbord aangestap kom, skud haar kop benoud en beduie sjuut met haar vinger voor haar mond, terwyl sy terselfdertyd geluidloos agteruit probeer tree.
“Ek het altyd vermoed …” sê haar ma, haar stem verslae. “Maar ek het gehoop …”
“Lizzie, I’ll never be myself in this country. You’d probably die of shame if I tried. As ek weggaan, hoef niemand ooit te weet nie, nie jou skoonfamilie of jou kinders of …”
“Verskoon my, David, dis net … die skok …” sê haar ma en spring op en skarrel by die vertrek uit.
“Hier kom sy!” fluister Colette paniekbevange en gee so ’n vinnige tree agtertoe dat sy amper vir Sina onderstebo stamp. Jy hoor net silwer en porselein rinkel en ’n enkele oneindige oomblik lank lyk dit asof die skinkbord op die vloer gaan beland en Mammie se mooiste teepot in skerwe gaan spat. Colette gryp met een hand na die skinkbord om vir Sina te help en voel hoe die sjokoladekoek van die silwerbord in haar ander hand afgly. Magteloos kyk sy hoe die koek op die swart-en-wit teëlvloer val. Dan hoor sy haar ma se voetstappe op die trap, seker op pad na haar slaapkamer om haar neus te blaas en te poeier, en sy wonder wanhopig of daar nie ’n manier is om die bruin pappery op die vloer bymekaar te skraap en die koek weer reg te dokter voor Mammie terugkom nie.
“Shame.” Sina sit die skinkbord op die tafel neer en buk om die oorblyfsels van die koek op te tel. “Nóg ’n skok vir arme miesies Lizzie.”
En skielik begin Colette giggel. Miskien is dit net van skrik en senuweeagtigheid, maar die gedagte dat ’n verwoeste sjokoladekoek vir haar ma ewe erg kan wees as die nuus dat Uncle David op ’n man verlief geraak het, is meteens vir haar baie snaaks.
“Sie jy ophou om so verspot te wees,” sis Sina. “Gee vir my die skoppie en die besempie aan, gou-gou, voor jou ma kom.”
“Kan jy glo my oom is ’n homoseksualis?” fluister Colette met haar oë wyd gerek terwyl sy op die vloer hurk om vir Sina te help.
“Toe nou, dis ook nie só erg nie,” mompel Sina sonder om op te kyk. “Selfs op die plaas is daar diere wat … anders is.”
“Moffiediere? Mannetjies wat mekaar …?”
“Mannetjies wat enigiets bykom wat beweeg. Tot hulle eie kleintjies ook. En ek praat nie net van diere nie.”
Sina spoeg die woorde uit met so ’n bitter trek om haar wye mond dat Colette haar verstom aangaap. Sy het al voorheen gewonder waarom Sina nooit oor haar kinderjare op die plaas praat nie.
“Maar as Ouboet dit moet hoor …” fluister sy benoud. “Hy hou klaar nie van Uncle David nie oor hy dink hy’s aan die Engelse se kant!”
“Hy hoef dit nie te hoor nie.” Sina staar stip na haar, haar stem sissend sag. “Niemand anders in die huis hoef dit te hoor nie. Verstaan ons mekaar, Lettie?”
Colette knik. Die wete dat daar nou nóg iets is wat nooit by die naam genoem gaan word nie, laat haar keel toetrek. Uncle David sal emigreer en Mammie sal hartseer wees, want sy weet nie wanneer sy hom ooit weer sal sien nie, maar sy sal vir niemand vertel wat haar broer haar vanmiddag vertel het nie. Dalk nie eens vir Deddie nie.
En wat, wonder Colette, moet sý met al hierdie ongewenste inligting maak? Oor melk en koffie en haar mooi oom die moffie en Somerverdriet se mense wat hulle soos diere gedra en wie weet wat nog alles. Iewers in haar agterkop sal sy plek moet inruim vir alles waaroor sy nie mag praat nie, ’n soort solder waarin sy al die skaamtes en skandes van haar huis en haar familie en haar land kan wegsteek. Ja, dís wat sy nodig het, besef sy daar op die swart-en-wit teëls van die kombuisvloer terwyl Sina opstaan om die morsige oorblyfsels van die koek in die vullisdrom te gaan gooi. ’n Denkbeeldige solder waar al hierdie geheime in die donker kan lê en stof vergaar tot die tyd eendag ryp is om ’n lig daarop te skyn. Wanneer dit sal gebeur, óf dit ooit moontlik sal wees, daaraan durf sy nie nou al dink nie.
Re: Sintra
• Colette Niemand 11/8/2007
Toe maar, dis net ’n nare griep wat my ’n paar dae platgetrek het, niks om oor bekommerd te wees nie. En dis heerlike inniebedblyweer, hoor. As dit so koud en nat is buite, voel dit mos amper soos bederf om onder ’n donsduvet na die reën teen die ruit te lê en luister. En Sina sorg vir my, soos altyd. Ons twee ou tannies sorg vir mekaar.
Goed, dis heeltemal genoeg oor my gesondheid, kom ons keer terug na Sintra! Ek hoef net my oë toe te maak, dan sien ek die dorp voor my. Ek onthou die paleis van Pena hoog op die heuwel, die Moorse balkonne met die uitsig op die see, die vergeelde ou foto’s van die laaste Portugese koningsgesin. Soveel vergange glorie, nè. Dit het my destyds al melankolies laat voel, al was ek amper so jonk soos jy. Maar nou ja, teen dié tyd het jy ook al agtergekom dat jy jou in ’n land bevind waar melankolie maklik vastrapplek in jou siel kry.
Ek is nie ’n teenstander – of ’n voorstander – van koninklike krone nie. Net nog iets waaroor ek nooit werklik ’n mening gevorm het nie? Of miskien het ek soveel kere van mening verander dat ek nie meer mooi weet wat dit oorspronklik was nie. Ek onthou wel dat ek en Mammie nogal opgetrek was toe die ou Engelse koning George en sy statige vrou en die twee pragtige prinsesse deur die Unie kom toer het. Sestig jaar later is die jongste prinses lankal saliger en die oudste sussie ’n bejaarde koningin van ’n ryk wat al hoe kleiner krimp en die Unie ’n onafhanklike demokratiese land met ’n swart president. En al wat ek eintlik voel as ek aan al hierdie omwentelinge dink, is oud.
Nee wat, liefkind, moet jou nie aan my skete en my stiltes steur nie. Hou asseblief tog aan om vir my te skryf, al antwoord ek nie altyd nie, en moenie ophou soek nie. Jou hart sal vir jou die pad wys. Dit bly maar die beste kompas. As ek myne ’n halfeeu gelede gevolg het, sou ek nie nou so verdwaal gevoel het nie. Miskien ook nie so verdomp óúd nie.
Liefde van jou bedlêende beskermengel (maar môre is ek weer op die been, belowe).
PRINSES
“Seën, Heer, wat ons eet en laat ons nimmer U vergeet,” bid Deddie aan die Sondagmiddagtafel, elke woord van die versie stadig en duidelik uitgespreek, asof hy dit net daar sit en uitdink. Hy herinner sy kinders gereeld dat die eerste Afrikaanse Bybel eers ná Colette se geboorte
