hele affêre.”
“En die sirkus, Mamma?” vra Saartjie versigtig. “Kan ons nou maar gaan?”
“Natuurlik nie,” sê haar ma beslis. “Julle straf is dat julle nie sirkus toe mag gaan nie!”
Dokter Baumann kyk oor die koerant na sy vrou. Kris sê: “Dink Ma nie die twee kan maar gaan en …”
“Ek wil niks verder hoor nie,” sê sy ma en Kris is ook tjoepstil.
Saartjie gee egter nie moed op nie. Sy glo daar is nog ’n moontlikheid dat hul ma op die nippertjie sal besluit hulle kan maar sirkus toe gaan en draai die res van die oggend gedurig om haar rond om te sien of haar bui nog nie beter is nie.
Apie sit in sy kamer en lees strokiesprente, maar hy kan nie vandag op Superman se avonture konsentreer nie.
Hy gaan sowaar nie die sirkus sien nie! En hy het eintlik niks verkeerd gedoen nie. Saartjie het alles begin en hom toe daarby ingesleep. Dis onregverdig. Hy moet iets doen. Hy stap by die trap af. Hy gaan sy ma nog een kans gee!
Apie tref die gesin in die eetlamer aan. Sy ma is besig om tafel te dek en Saartjie help haar ewe fluks. Sy pa lees ’n boek en Kris staar sommer by die venster uit.
“Ma,” sê die seun.
“Ja, Apie?” Sy ma gaan sit in ’n leunstoel en tel weer haar breiwerk op.
“Ek sal Ma nog een kans gee,” sê hy vinnig voor sy moed hom begewe. “Gaan Ma ons sirkus toe laat gaan, of nie?”
“Ek het gesê julle gaan nié, Abraham! Dit help nie om weer met my daaroor te praat nie!”
“Goed!” sê hy hardop en brom dan onderlangs dat dit net hier is waar hy gaan wegloop. Hy gaan die wye wêreld in. Apie storm by die vertrek uit en hardloop met die trap op na sy kamer toe. Hy gaan inpak!
Daar speel ’n glimlag om dokter Baumann se mondhoeke. Sy vrou sukkel ook om haar lag te bedwing, maar sy gaan beslis nie toegee nie.
Saartjie sit nog ’n paar dingetjies op die tafel reg. Dan sê sy: “Ek’s klaar, Mamma. Is daar nog iets wat ek kan doen?”
“Nee, dankie, Saartjie,” sê haar ma.
“Wat het oor jou lewer geloop dat jy Ma vandag so fluks help?” vra Kris glimlaggend. Hy weet natuurlik goed dit is omdat Saartjie hoop hul ma sal swig en instem dat hulle maar sirkus toe kan gaan.
“Ek is altyd fluks,” sê Saartjie kil en vee ’n weerbarstige krul van haar voorkop af weg. Sy het nog nie vergeet dat Kris die eerste een was wat daaraan gedink het dat hul ma dalk die verkeerde fles perskes kerksaal toe gevat het nie.
Hulle hoor Apie by die trap afgestrompel kom.
“Hy het gou ingepak,” sê dokter Baumann geamuseerd.
Apie kom by die sitkamer in. ’n Vuil kussingsloop wat hy uit die wasgoedmandjie gehaal het, hang oor sy skouers. Al sy besittings is daarin.
Sy pa en ma, Kris en Saartjie kyk almal na die koddige agtjarige knapie. Nie een sê ’n woord nie, Apie ook nie. Hy wag dat hulle moet vra waarheen hy gaan. Dis mos niks minder as ordentlik nie.
“Gaan julle my niks vra nie?” por hy aan toe die stilte ondraaglik word.
“Wat moet ons jou vra?” Saartjie kry Apie jammer. Hy het nie soveel skuld soos sy aan hierdie storie nie.
“Julle moet my vra waarheen ek gaan!”
Sy ma sien die seun is baie gekrenk dat hulle hom nie eens so ’n eenvoudige vragie vra nie.
“Waarheen gaan jy, Apie?” vra sy en kyk op van haar breiwerk af.
Apie is bly dit is sy ma wat hierdie vraag vra.
“Ek voel hier’s nie meer plek vir my nie, Ma,” sê hy en sug swaar. “Ek het besluit ek gaan weg – China toe.”
Hy loer op om te sien watter indruk hierdie woorde op sy ma maak, maar hulle het nie die gewenste uitwerking nie.
“As jy so voel, Apie, kan jy Timboektoe toe ook gaan – solank jy net nie sirkus toe gaan nie!”
“Ma weet mos ek kan nie sirkus toe gaan nie – al wil ek ook – want ek het nie geld nie! En ek gaan ook nie Tim- … Tim-dinges toe nie. Ek gaan China toe!”
Apie stap vasberade deur toe. Dan gaan staan hy en draai vir oulaas om.
Nee, niemand het enigiets meer te sê nie. Dokter Baumann sit met sy boek voor hom en skud soos hy homself probeer bedwing om nie hardop te lag nie. Kris het ’n breë glimlag op sy gesig. Sy ma byt op haar onderlip en brei verbete verder. Saartjie sit en wonder of sy nie saam met hom China toe moet gaan nie.
“Nou ja,” sê Apie dapper, “as julle nie omgee nie, dan loop ek maar.”
Nee, blykbaar gee hulle nie om nie.
Die seun stap brommend weg. Hulle hoor hom mompel dat hy miskien … indien hy so voel … vir hulle ’n brief uit China sal skryf …
Toe Apie weg is, bars dokter Baumann en Kris uit van die lag. Mevrou Baumann lag saam. Saartjie lag ook, maar nie so hartlik nie.
“Sê nou hy loop regtig weg China toe?” sê haar ma.
“Hy sal nie verder as die tuinhekkie kom nie,” sê haar pa. “Ek het gesien hoe kyk hy na die gedekte tafel en wikkel sy neus toe hy die kos uit die kombuis ruik. Ek sê vir julle – vóór ons nog vir ete aansit, is Apie terug.”
Saartjie voel skuldig teenoor Apie. Hy het nie een keer gesê sý is vir sy moeilikheid verantwoordelik nie. Hy het wel vies na haar gestaar en sisgeluide gemaak, maar hy het nie direk gesê dat sy hom aangepor het om van die perskes te eet nie.
Ja-nee, Apie het hom nogal dapper gedra. Sy wonder hoe ver hy nou al op pad China toe is.
Lizzie kom sê die kos is gereed. Mevrou Baumann gaan kombuis toe om dit saam met haar in te dra.
“Wil Mamma hê ek moet help?” vra Saartjie en glimlag vriendelik.
“Nee, dankie.”
Saartjie sug. Dit lyk of al haar fluksheid en ywerigheid vanoggend nie veel gehelp het nie. Ma’s is darem maar snaakse goed. Haar ma is die liefste en gaafste mens in die hele wêreld, maar sy kan ook so kil en vasberade wees wanneer sy straf uitdeel.
Nadat dokter Baumann ’n tafelgebed gedoen het, begin sy vrou opskep.
“Ek sal Apie se kos maar in die lou-oond hou,” sê sy.
Haar woorde is skaars koud, toe hoor hulle die voordeur oopgaan. Dit is Apie wat van sy swerftog af terugkeer.
Hy kom die eetkamer binne en sit die kussingsloop met sy besittings in die hoek neer.
“Het Ma al van plan verander oor die sirkus-dinges?”
“Ek
