hom pootjie en wanneer hy val, sak Trompie en Rooie en Blikkies op hom toe. Hulle stop ’n sakdoek in sy mond en bind sy hande en bene met ’n tou vas. Dan dra hulle hom na Anna toe en lê hom voor haar voete neer.
Maar Trompie besef hierdie plan sal nie werk nie. Die ou is dalk te sterk en dan sal hulle hom nie op die grond kan vasdruk nie. En Anna sal nie hou van ’n man wat vasgebind voor haar voete lê met ’n sakdoek in sy mond nie. Nee, sy wil mos hê hy moet langs haar op die rusbank sit en koer en handjies vashou.
Hy dink ook nie sy plan om Dirk met sy waterpistool voor te lê, sal werk nie. Maar hy hou nogal van die idee om saam met sy manskappe in die sloot te lê langs die pad waarmee Dirk na sy losieshuis toe loop, en dan vinnig op te spring en te skree: “Hensop!” Hy en sy manne sal hulle natuurlik vermom en hy sal die vent beveel om verder te stap. Trompie sal hom met die pistool in sy rug tot by hul huis laat loop en voor hy De Jongh by die voordeur instamp, sal hy met ’n bars stem sê: “Gaan in! Sy wag vir jou. As jy uitkom sonder dat jy haar gevra het om met jou te trou, is jy dood! Ek skiet jou kop van jou lyf af!” Trompie glimlag. Dit sou heerlik gewees het, maar sê nou Dirk weier om aan te stap? Sê nou hy klim met sy vuiste onder hulle in? Nee, die plan sal ook nie werk nie. Dis te gevaarlik. Hy, die Boksombende se Grootkaptein, wil nie sy manskappe se bloed verniet vergiet nie. Hy moet die ding op só ’n manier probeer uitwerk dat niemand seerkry nie.
Maar hoe gaan hy dit regkry? Dis ’n veeleisende taak. Trompie word moeg van so stil sit. Om die denker se houding na te aap, help ook nie veel nie. Hy sit gemakliker. Hy loer na homself in die spieël. Hy sien hoe sy mond oopgaan. “Vervlaks,” mompel hy, “hoekom het ek nooit daaraan gedink nie? Natuurlik! Dis die regte plan!”
Trompie spring soos ’n bobbejaan op en af van blydskap. Hy het dit! Dis só eenvoudig! Snaaks dat hy so lank moes sit voor die plan hom te binne geskiet het. Hy kyk weer in die spieël en glimlag van oor tot oor. “Ek’s darem maar slim,” sê hy selfvoldaan. Hy weet wat hy moet doen om Dirk te dwing om weer vir sy suster te kom kuier. Hy weet presies wat. Môreaand gaan die twee verliefdes tot laat sit en handjies vashou. Hy het mos gesê hy gaan dinge regmaak en hy wat Trompie is, is ’n man van sy woord. Ja-nee, ’n slim man en ’n man van sy woord, dis wat hy is.
Môre gaan hy sy briljante plan aan die ander lede van die Boksombende verduidelik. Hulle sal hom van voor af bewonder. Sowaar as paddavet, môreaand fluister Dirk mooi woordjies in Anna se oor.
Hoe kon die arme Trompie geweet het dit is die laaste ding op aarde wat sy suster wil hê?
Die Maandagoggend op skool lyk Trompie geheimsinnig en elke keer as die nuuskierige Blikkies, Rooie en Dawie kans kry om hom te vra wat aangaan, frons hy diep soos dit ’n groot denker betaam. Hy wil hulle nie nou al sê wat die probleem is en watter oplossing hy daarvoor uitgedink nie.
In meneer Blignaut (die kinders noem hom Ou Os omdat hy net so breed is as wat hy lank is) se geskiedenisklas skryf Trompie ’n briefie. Hy kry dit reg om dit klaar te skryf sonder dat Ou Os iets agterkom. Trompie lees die brief gou weer deur:
Lede van die Boksombende!
Julle Groot Leier het Groot Dinge om met julle te bespreek. Vanmiddag net na skool by die fort. Julle bars as julle my weer pes oor wat dit is. Wag tot ons by die fort is en ek my toespraak maak. Verstaan?
Ek het gesê!
Trompie
Die Leier wat julle blindelings moet volg. Diè wat nie wil nie – staan eenkant! Ek sal met julle afreken!
Toe Ou Os sy rug draai om iets op die bord te skryf, gee Trompie die briefie vinnig aan vir Rooie wat net aan die ander kant van die paadjie sit. Rooie sit met die briefie toegevou in sy hand terwyl hy aandagtig luister na wat Ou Os oor Jan van Riebeeck sê. Elke keer as die onderwyser na sy kant toe kyk, knik hy met sy kop. Rooie voel hy skep ’n goeie indruk deur kamtig so oplettend te wees. Maar in werklikheid weet hy glad nie waarvan die onderwyser praat nie. Hy brand van nuuskierigheid om Trompie se brief te lees. Toe Ou Os weer omdraai, neem Rooie sy kans waar en lees gou. Hy kyk na Trompie en knipoog. Dis alles in orde. Hy is vanmiddag by die fort.
Elke keer as die onderwyser sy rug na die klas draai om iets op die bord te skryf, vlieg die briefie van een Boksombendelid na die volgende. Al vier het dit uiteindelik gelees en almal het vir Trompie geknipoog. Hulle gaan vanmiddag by die fort wees om te hoor wat hul leier te sê het.
Trompie sit gemaklik agteroor in sy bank. Vérlangs hoor hy die onderwyser se eentonige stem. Hy luister glad nie. Nee, hy is nou besig om sy toespraak vir vanmiddag uit te dink. Dit moet sy manskappe aanvuur om hom met durf en moed te volg, al is dit ook tot die dood toe! Die onderwyser verduidelik, maar Trompie is horende doof. Dit is maar goed Ou Os druk nie op sy nommer om ’n vraag te beantwoord nie, want dan sal Trompie sowaar weer in die sop wees.
Dié middag eet Trompie vinnig. “Wat’s dit met jou?” vra sy ma. “Hoekom is jy so haastig?”
“Daar’s groot dinge wat ek moet regmaak – sommer baie groot dinge.” Met sy pet windmakerig skeef op sy kop, sy kouse op sy skoene en sy hemp wat agter by sy broek uithang, loop Trompie by die huis uit. Mevrou Toerien glimlag goedig. Sy is baie lief vir hierdie onnutsige seun van haar.
By die fort sit Blikkies al en wag. Sy kakebeen beweeg ritmies op en af. Hy is besig om ’n grashalmpie te kou. Hy en Trompie het mekaar net gegroet toe Rooie en klein Dawie al singende by die bouval se ander kant inkom.
Die vier seuns sit soos gewoonlik op die houtkissies. Trompie tel hulle.
“Almal teenwoordig, nè?” sê hy met ’n belangrike stem.
“Kan jy dan nie sien nie?” brom Rooie.
Trompie vererg hom, maar besluit om niks te sê nie. Vandag moet hulle nie onder mekaar baklei nie. Hulle moet saamstaan.
Die Boksombende se leier staan op en maak keel skoon. Blikkies, Dawie en Rooie kyk na hom. Trompie maak weer ’n paar kuggeluide. Dit moet sy manne laat besef hulle is hier oor ’n ernstige en baie belangrike saak. Al kommentaar wat sy gehoes egter uitlok, is klein Dawie wat vra: “Het jy verkoue, Trompie?”
Die Groot Leier vererg hom. Wat is dit deesdae met sy manskappe?
“Ek het nie verkoue nie en ek is nie jou Trompie nie, verstaan?”
“Ja, Kaptein,” sê Dawie vies.
Trompie begin praat. Hy probeer om sy stem te laat tril. “Manne,” sê hy, “ons vergader vanmiddag hier onder die blou hemel om ’n groot daad te verrig. Dis ’n taak waarop ons trots kan wees. ’n Edele taak …”
“Wat is dit?” wil Blikkies al kouende weet.
“Ek kom nog daarby,” sê Trompie vererg. “Hou jou mond en luister.” Hy maak weer keel skoon en gaan aan: “Soos ek sê, manne, dit is ’n edele taak. Daar is ’n meisie hier op ons dorp wat verlief is – ja, dolverlief – en ek as leier het besluit die Boksombende moet haar help.”
Trompie kyk na die drie seuns op die houtkissies voor hom.
“Praat jy van Katrien wat so mal oor jou is?” waag klein Dawie dit.
“Moenie simpel wees nie! Dis ernstige sake hierdie.”
“Nou wie is die meisie dan?” vra Rooie.
“My
