wil hulle nie hê nie.”
Ek is buite na my houtkamer toe om ’n bietjie reg te pak, maar my hande wou nie vat nie en ek had ’n steekpyn aan die een kant van my kop. As die wêreld die dag vir jou gatoorkop slaan, tref dit jou eers skielik en dan tref dit jou stadig, en dis wanneer die angs jou vat. Mirjam het weer agterna gekom.
“Beteken dit ons moet trek, Pa?”
“Die skrik moet eers uit my uit voor ek behoorlik kan dink. Maar ek wil nie hê jy moet jou kwel oor wat van ons sal word nie. Pa sal daarvoor sorg. Loop maak vir ons kos en sit die borde op die tafel.”
“Pa was dit nie meer te wagte nie, vreemdes op die platrand.”
“Nee.”
“Is Pa bang?”
“’n Bang man was ek nog nooit, maar ek sal lieg as ek sê dat ek voor hierdie ding in gerustheid staan. Dis ’n lelike besigheid. Ons is dalk in groot moeilikheid en ek sal al die kante toe moet dink om ons daar uit te kry.”
“Miskien het ons te gerus geraak.”
“Loop maak vir ons kos.”
Haar dikke vlegsel het tot in die waai van haar rug gehang en in die laaste son geblink toe sy wegstap. Waar moes ek haar verberg van die oë by die tente? Dit was klaar ’n stryd om haar weg te hou voor die oë van elke jong houtkapper in die Bos, wat al meer dikwels op die platrand aangekom het om kastig wegdwaalos te soek, of napad dorp toe te vat, net om na haar te kom staan en leepoog. Daarby het Mirjam ’n vervloekste manier aan haar gehad om hulle sonder ’n woord slap in die knieë te maak; net die manier waarop sy geloop het en haar lyf gehou en na hulle gekyk het. ’n Flerrie was sy nie, dit was iets anders; ook nie ’n aanwensel nie, dit was iets wat in haar ingebore was en wat ek nie uit haar uit gepraat kon kry nie.
Die nag toe my vrou, Magriet, met die kind en met die dood geworstel het, het ek gebid dat dit ’n seun moes wees. Magriet se ma het gesterf toe sý die nag gebore is, Magriet het gesterf toe Mirjam die nag gebore is. Daardie tyd woon ons op Spruitbos-se-eiland. Die dag ná Magriet begrawe is, het ek die kind toegedraai en dorp toe gedra om te laat doop. Ek was bang sy kom ook iets oor. Die predikant het gesê ek moet die volgende Sondag terugkom, dan’s dit doopdag; toe sê ek vir hom ek kan nie die volgende Sondag weer met die kind loop nie, hy moet haar doop of laat staan. Toe het hy haar in ’n syvertrek van die kerk gedoop, en in Kom-se-bos het ek haar in ’n spruit oorgedoop, want ek was nie tevrede nie. En op my knieë in die water het ek voor God beloof dat ek met alles wat ek het, sou keer dat die lot van haar ouma en haar ma nie ook hare word nie. Wat ek nie daardie dag geweet het nie, was dat die wesentjie in my hande die mooiste meisiekind sou word. Die fout wat ek gemaak het, was om die waarheid te lank vir haar weg te steek. Deur die jare, as sy na haar ma uitgevra het, het ek allerhande ander dinge vertel, maar nie hoe sy aan haar einde gekom het nie. Ek het geweet ek moet met haar praat voor sy groot is, maar ek het dit aanhou uitstel. Die platrand was soos tyd wat my gegun was om haar eenkant te hou. Dom was ek nie, ek het haar met ’n lang riem vasgemaak en skietgegee as sy wou dorp toe of Poortland toe op ’n Saterdag of ’n Sondag; ek het skietgegee sodat sy my sou vertrou wanneer ek die dag vir haar die waarheid moet vertel en die riem inkort. Toe ek my weer kry, toe is sy groot, toe is sy sewentien, en nog het ek dit bly uitstel omdat daar dinge is waaroor ’n man nie maklik praat nie, waarvoor ’n meisiekind ’n ma moet hê. Al wat ek intussen kon doen, was om te sorg dat daar geld in die blik kom sodat ek haar eendag versorg kon agterlaat. Van die heuning se geld en van die loon wat ek oorkant op Poortland verdien het, het ons geleef. Geld vir die blik het ek verdien uit die opvoustoeletjies wat ek gemaak en verkoop het. Af en toe het ek nog ’n bietjie hout ook gekap en verkoop en dié se geld het ek ook in die blik laat val. Daar was by die tagtig pond in die blik; vir ’n bosmens was ek ’n ryk man. En Smit, die houtkoper op die dorp, het gesê hy sou elke stoeletjie koop wat my hande kon lewer. Wat die mense aan die goed had, weet ek nie, maar hy het troppe met die skippe saam weggestuur.
Om iets te maak wat jy kon verkoop, het droë hout gevra, en om droë hout te hê, het tyd gevra: soms twee jaar, soms drie, soms langer. Aan die begin het dit moeilik gegaan om hout te laat lê vir droog word wat koffie en meel en suiker en ’n stukkie klere kon gekoop het. Eers het ek net die een helfte van wat ek gekap het, laat lê en die ander helfte bewerk en uitgesleep dorp toe in ruil vir winkelskuld, soos almal maar moes maak. Die dag toe ek met die eerste stoeletjie by Smit aankom, wou hy dié ook vir winkelskuld ruil, maar ek sê vir hom dan vat ek die ding terug en loop steek hom in die vuur en soek iets anders om ’n ekstra mee te verdien. Hy het my tot sonsak toe buite laat staan en wag vir ’n antwoord, maar my staan het ek gestaan; hy was verleë oor die stoeletjie en ek oor die geld; hy kon nie stoeletjies maak nie en ek nie geld nie. Op die ou end het ek ingestem tot drie sjielings vir ’n stoeletjie, dieselfde as vir ’n dag se loon op Poortland. Maar toe ek die geld in my sak steek, het ek geweet my meisiekind sou nie eendag uit ’n ander se bord hoef te eet nie.
Die kers het al op die tafel gebrand toe Mirjam my inroep om te kom eet. Ons het nie geëet soos ons altyd geëet het nie; dit het vir my gevoel of al elf die tente vol vreemdes oor my tafel hang en die kos nie smaak het in my mond nie. Ons sit nog en eet, toe klop een aan die deur en ek dink dis seker White, maar toe ek oopmaak, toe staan die vrou met die pers rok daar, haar oë dik gehuil, en toe sy praat, toe weet ek sy soebat en haar hande soebat saam. Al wat ek kan uitmaak, is dat dit iets van ’n bambina is.
“Ek weet nie wat jy sê nie,” sê ek en probeer haar stilkry. “Loop praat met julle voorman, met Christie, Mister Christie!”
“Moenie so skree nie, Pa, sy’s nie doof nie.”
“Wat wil sy hê?”
“Ek weet nie, dalk vra sy kos.”
“Gee vir haar kos.”
Mirjam het omgedraai en van die asbrood en patats op die tafel gevat en vir haar kom gee, maar sy’t haar kop weggedraai en dit nie gevat nie. Sy het al ongeduldiger geraak, dit het geklink of sy die vreemde woorde by ons ore wou indruk om ons te laat verstaan.
“Loop na Mister Christie toe, ons weet nie wat jy wil hê nie,” sê ek vir haar.
“Dalk soek sy drinkwater,” sê Mirjam. “Hulle sal nie weet waar om te gaan skep nie, dis donker.”
“Gee vir haar water.”
Dit was ook nie water nie. Toe Mirjam die beker na haar uithou, het sy net ’n moedelose gebaar gemaak, omgedraai en weggestap.
“Loop saam met haar tot by die tente, Pa.”
“Nee. Sy’t alleen gekom tot hier, sy kan alleen terug.”
“Sy wou iets van ons gehad het, Pa, sy’t gesoebat!”
“Daarvoor is die voorman daar, Mister White ook.”
“Dalk is daar siekte.”
“Daar’s nie siekte nie, sy kerm en ween vandat hulle hier aangekom het.”
Ek het die deur toegemaak en gegrendel en weer langs die tafel gaan sit. Ek het gemaak of ek die verwyte in Mirjam se kyke nie sien nie. Dit kan neuk, het ek vir myself gesê, Mirjam is een wat gedurig iets het wat gejammer moet word. As dit nie ’n plantjie is nie, is dit ’n voëlkuiken of ’n ding. Vir al wat mens is, het sy ’n goeie woord. Nie lank tevore nie, het sy die Sondagmiddag oorkant van Poortland af gekom, van Imar en Gabrielle af, en toe sy by die huis kom, sê sy niemand moet ooit weer sê Mister Barrington is suinig of onvriendelik of te hoog nie. Hy’s ’n goeie man. Een van sy varke
