toe moes kom in verband met haar vader se siekte. Op aandrang van die ou man het ek ook berigte in al die koerante laat plaas. Daar was geen reaksie nie. Dit het my vermoede bevestig dat daar iets met arme Daniela gebeur het.”
Ila lyk ingedagte. “Het jy aan ’n privaatspeurder gedink?”
“Ek het aan alles gedink – privaatspeurders, die polisie, die Buro vir Vermiste Persone … Dis juis iets wat een van die privaatspeurders opgediep het, wat my oortuig het dat Daniela dood is.”
Daar is skok en afgryse op Ila se gesig.
“Dood?” fluister sy skor.
“Ja. Dis waarom dit vir my ’n skok was om jou in lewende lywe op die stasie raak te loop. Dis hoekom ek so vreemd gereageer het en jy dalk die indruk gekry het dat ek nie verheug was om my stiefsuster te sien nie. Hoe wreed en ongevoelig dit ook al vir jou mag klink, glo ek dat Daniela verongeluk het. Al die bewyse was daar en as die ou man nie so hardkoppig was nie, sou hy dit ook so aanvaar en daarin berus het. Maar die ou korrelkop hou vol dat Daniela eendag sal terugkom. Hy sê hy wag vir haar. Hy weier om te aanvaar dat sy dood is en hy weier ook om my in haar plek te stel. Hoewel ek die van Niehaus aangeneem het, is ek nie goed genoeg vir Rietendal nie, want vir die ou man sal ek altyd Martin Keller bly – ’n indringer, ’n parasiet, ’n vreemdeling; die stiefseun met die uitlandse naam wat nooit ’n Constant Salmon Daniel Niehaus sal kan wees nie.
“Ek is sommer skuim. Al werk ek my hande deur, al bloei die plaas onder my bestuur, is ek nie goed genoeg nie en wag hy dat Daniela moet terugkom … Maar hy vergeet dat Daniela die plaas nie wou hê nie, dat sy weggegaan en Rietendal en haar vader vergeet het …”
Lank nadat Martin stilgebly het, bly Ila nog bewus van sy verbittering oor die onregverdigheid van sy stiefvader, die verlange om as ’n Niehaus gereken te word, die gevoel van minderwaardigheid en die allesoorheersende begeerte om Rietendal eendag te erf …
Op hierdie oomblik kan sy dit in haar hart vind om vir arme Martin Keller jammer te voel. Vir enige buitestander sal ou oom Daniel Niehaus soos ’n harde en onbillike man voorkom.
“Hoekom glo jy dat Daniela dood is?” vra Ila sag.
4
“Onthou jy daardie vliegramp by Windhoek vier jaar gelede?” vra Martin. “Die Boeing-747-makrostraler wat pas voor landing neergestort het?”
Ila knik.
“Onder die oorledenes wat in die ramp omgekom het, was ’n jong dame, ’n mejuffrou Danette Niewenhuys.” Hy bly ’n oomblik stil om die betekenis van die naam by Ila te laat insink.
“Dit … dit klink amper soos Daniela Niehaus.”
“Dis reg. Dit het luitenant Piet Wessels dadelik opgeval en ook vir mý aan die dink gesit. Ons het geredeneer dat, as Daniela ’n ander naam gebruik het sedert sy van die plaas af weg is, sy een sou gekies het wat naby aan haar eie naam was. Volgens die speurder is dit die algemene neiging wanneer iemand ’n skuilnaam kies. Dis glo sielkundig. Dit laat ’n persoon sy gevoel van eie identiteit behou. Jy herken die nuwe naam al is jy ingedagte of al word jy onverwags aangespreek. Jy behou dieselfde voorletters, ensovoorts.”
“Dis logies, ja. Maar het jy nie Windhoek toe gegaan om seker te maak nie?”
“Ek het, hoewel bitter teen die ou man se sin. Die lyke was egter onherkenbaar vermink en verkool, en daar was geen persoonlike besittings om Danette Niewenhuys aan Daniela te koppel nie. Wat ek egter wel uitgevind het, was dat mejuffrou Niewenhuys ’n skraal geboude jong dame was met blonde hare, volgens een van die oorlewende passasiers wat ’n paar rye agter haar in die rampvliegtuig gesit het. Ek het vir die man ’n foto van Daniela gewys, maar hy kon nie met sekerheid sê of dit dieselfde dame was wat voor hom in die ry by die vertrektoonbank gestaan het en drie rye voor hom op die vliegtuig gesit het nie.”
“Kon jy nie hierdie Danette Niewenhuys se adres naspoor nie?” wil Ila weet.
“Dit was ’n posadres in Johannesburg. Die poskantoor-owerhede kon my egter nie help nie. Dit was óf ’n fiktiewe posbusnommer óf die lugdienspersoneel het die adres onakkuraat afgeneem die dag toe sy die vlug bespreek het. Die paadjie het daar doodgeloop. Nóg ek nóg die polisie kon vasstel of dit wel Daniela op daardie vliegtuig was, en die ou man het my verbied om verder navraag te doen. Hy het volgehou dat Daniela nie op daardie Boeing was nie. Selfs toe daar later geen reaksie op die radioberigte en koerantadvertensies was nie, het hy nog steeds geglo dat Daniela lewe en dat sy eendag Rietendal toe sal terugkom.”
Daar is ’n knop in Ila se keel. Die arme, eensame ou man wat weier om te glo dat sy dogter dood is, wat op haar terugkeer wag …
Sy kom agter dat haar oë branderig voel. Sy sluk pynlik. “Hoekom het Daniela weggegaan?” vra sy sag.
“Omdat sy nie met my wou trou nie.”
Ila frons onbegrypend. Weggeloop en nooit weer van haar laat hoor nie, net omdat sy nie met haar stiefbroer wou trou nie.
“Sy was baie jonk,” verduidelik Martin. “Agtien. En soos die meeste agtienjariges was Daniela hardkoppig en eiesinnig, oordrewe gesteld op haar eie onafhanklikheid, gedurig in opstand teen gesag. Sy het gesê ek en haar pa moenie haar lewe probeer reël nie, sy is vry om sélf te kies met wie sy wil trou. Sy het my daarvan beskuldig dat dit meer om die halsbandjie as om die hondjie was, dat ek met haar wou trou net om Rietendal in die hande te kry, dat dit eintlik Rietendal is wat ek liefhet, nie vir háár nie, dat ek alles sal doen net om die plaas in te palm …”
“Maar jy sê jy het haar regtig liefgehad?”
Martin kyk nie na Ila nie. Sy oë is gevestig op die suikerlepeltjie waarmee hy afgetrokke sit en speel.
“Ek was dolverlief op haar. Vandat ek as tienjarige seuntjie saam met my oorlede moeder op Rietendal kom woon het en vir die eerste keer daardie paar parmantige blonde vlegseltjies en die wipneusie gesien het, was ek verlief op haar. Ons was lekker maats. Saam kleiosse gespeel, saam ouer geword, saam volwasse geraak. In die begin het ek gedink my stiefsussie het van my gehou, later selfs dat sý ook besig was om verlief te raak. Dis waar ek my groot flater begaan het. Ek moes nooit van liefde en trou gepraat het nie. Sy was soos ’n jong perd wat aan die halter gerem het. Sy het gesê dat sy liewer ’n non in ’n klooster sou word as om met my te trou, ek en haar pa is net eenders, altyd Rietendal, Rietendal; die plaas is belangriker as sy; Rietendal is wat ek wil hê, nie vir háár nie.”
“Het jou stiefvader geweet jy het haar lief?”
“Almal het dit geweet.”
“Kon hy Daniela nie oortuig dat jy nie die plaas wou hê nie?”
“Hy het probeer. Dit was ons tweede flater, miskien ons grootste. Daar was ’n bittere rusie en harde woorde tussen Daniela en haar pa. Sien, sy het geweet dit was haar pa se ideaal dat ons twee eendag sou trou, maar sy het hom verwyt dat dit meer ter wille van die plaas was as met die oog op sy eie dogter se geluk. Moet sy met my trou net omdat ek goed vir Rietendal sal sorg? Moet sy haar hele lewe vir ’n stowwerige ou stuk grond opoffer? Agtien jaar lank was sy vasgekluister aan die saai plaaslewe. Sal sy dan nooit kan ontsnap nie? Haar pa het mooigepraat en Daniela probeer oortuig dat ek haar opreg liefhet, maar sy wou niks weet nie. Daardie selfde nag het sy haar goed ingepak en weggeloop. Dit was vyf jaar gelede.”
Dis nie alles die waarheid nie, dink Ila. Daar is dinge wat Martin verswyg, omdat dit hom nie pas om dit vir
