sou woedend wees, maar ek het geweet wanneer om stil te bly. Sy sou dit nie van my hoor nie. Na ons ete het ons vir Cecilia gaan oplaai. Sy sou die res van die middag en aand by ons kuier.
As Cecilia by was, het ek en Kaptein altyd agterop die bakkie gery. My pa het dan my hare in ’n bolla vasgemaak. “Anders waai dit die hele wêreld vol, en dan sukkel ek vanaand om die knope uit te kry.” Sy bollas was nooit netjies nie, nie soos dié wat my ma gemaak het nie, maar hy het probeer.
Ek was die aand net besig om my pajamas aan te trek na ek gebad het, toe ek my pa en Cecilia hoor fluister in die sitkamer. Ek het op my tone gangaf gesluip en agter die deur gaan staan. Sodat hulle my nie kon sien nie, en ek hulle kon hoor.
“Dis haar skuld dat die kind so deurmekaar is. Nou wil sy hê ék moet haar skoolpunte laat styg. Plaas sy trou met die fokken man.” My pa het selde gevloek, net as hy baie kwaad was. “Nou bly hulle so in sonde saam.”
“Ek dog hy bly nie by haar nie?”
“Nie in die week nie, maar wel naweke. Kan jy dit glo? Johanna die heilige, wat nooit haar bene vir my wou oopmaak nie, bly in sonde saam met ’n man.”
“Ai, Hennie.”
“Jammer, Cecilia, ek wil jou nie opsaal met my probleme nie.” Hy het hard gesug. “Wil jy nie gaan kyk waar Anna so lank bly nie?”
Ek het op my tone so vinnig as wat ek kon badkamer toe gehardloop.
Daar het groot opgewondenheid geheers in die saal waar ons ons balletopvoering sou hou. Dit was maar die tweede keer dat ek op ’n verhoog sou dans, omdat – so het my ma gesê – ons juffrou te lui was om meer aan te bied. Dié keer was dit ’n kompetisie tussen die onderskeie balletskole. Ons het almal dieselfde stuk gedans en almal het meegeding om die goue diploma wat aan die einde van die aand uitgedeel sou word.
Ek het alreeds my rok aangehad toe ons in die kleedkamers kom, ’n bloue met groot wit kolle op. Lae en lae netonderrok wat die rok laat boepens het. My hare in ’n netjiese bolla vasgemaak met ’n blommekrans om die bolla. Ma het onderlaag dik oor my gesig gesmeer; bloedrooi appelwange geteken; maskara en rooi lippe die lot. Ek het soos ’n grootmens gevoel, maar toe ek in die spieël kyk, gou besef ek lyk nie soos een nie. Te veel van alles, te dik. Dit het darem getroos dat die ander net so gelyk het. Met die vorige opvoering was ek ’n spook, gesig wit gesmeer, hierdie was my eerste kennismaking met grimering.
Met ons finale buiging het ek tussen die mense na my pa gesoek. Ek kon my ma en oom Danie sien, maar nie my pa nie. Hy moes iewers tussen die mense wees! Hy het gesê hy gaan kom. Maar hy was nêrens nie. My oë het begin traan, so hard het ek na hom gesoek.
Ons het ’n silwer diploma gekry.
“Toemaar,” het my ma getroos, “julle het net verloor omdat die ander régte appels in hul piekniekmandjies gehad het.”
’n Silwer diploma is goed genoeg vir my, Ma, wou ek sê, ek huil omdat ek nie my pa kon sien nie, nie oor ’n simpel diploma nie.
“Het Mamma vir Pappa gesien?”
“Hy het nie gekom nie.”
“Anna, bring die wasgoed!”
Saterdae was wasgoeddag. My ma het Paulina vertrou met die strykwerk, met haar enigste kind, maar nie met die wasgoed nie.
“Ek lees!” het ek teruggeroep.
“Bring dit nou!” Haar stem het gestyg.
Ek het traag van my bed opgestaan. Ek het nog gebaai in die gloed van die vorige aand se opvoering. Ek was nog hartseer oor my pa wat nie daar was nie, en omdat hy nog nie eens gebel het nie. Ek was nie lus vir wasgoed nie.
Dis toe ek oor die wasgoedmandjie buk dat die houe op my boude begin reën het. “Jy-moet-luister-as-jou-ma-met-jou- praat!” Woord vir woord, hou vir hou. “Jy-is-nog-nie-te-groot- vir-’n-pak-slae-nie!” Hy het nie omgegee of die houe oor my bene of oor my rug val nie.
Ek het soos ’n maer vark begin skree; ek was gewoond aan raas, skel, selfs stilstuipe, nie aan pak nie.
My ma het my later kom troos. Sy het langs my op die bed kom sit. Deur die venster agter haar kon ek sien dat dit al begin donker word. “Hou nou op huil, dit was nie so erg nie. Jy sal daaraan gewoond moet raak. Oom Danie gaan jou pa word. En hy glo aan lyfstraf.”
“Hy sal nooit my pa wees nie! Ek hét ’n pa!” het ek gesnik.
“Jou pa kan nie eens opdaag vir ’n balletkonsert nie. Hy is nie die naam pa werd nie. Hou nou op huil, Anna.” Sagter, sodat dit soos troos klink. “Ek moet nou ry. Een van die vrouens by my werk gaan trou. Ons hou vir haar ’n kombuistee. Ek sal nie lank bly nie. Ek belowe. Oom Danie bly hier by jou.” Ek het harder begin huil. “Nee, regtig, dis nou genoeg, Anna.”
Sy het uitgestap sonder om haar verder aan my te steur. Ek het gewens Klein-Danie was daar, maar hy was na sy ma toe vir die naweek. My trane het later vanself opgedroog. Daar was nie meer genoeg water in my lyf oor om te huil nie, het ek gedink.
Ek het later my pajamas bymekaar gemaak om te gaan stort. Ek kon die televisie hoor speel, oom Danie het seker daar gesit. Ek het die stortkrane groot oopgedraai, my boude het nog steeds gebrand.
Ek het hom nie hoor inkom nie, net sy asem hortend oor sy lippe hoor kom. Toe ek omdraai, staan hy na my en kyk met daardie selfde iets in sy oë. Hy het met sy hande én sy oë oor my lyf gestreel. Van bo tot onder. My tieties seer gekneus, tussen sy duim en wysvinger. “Jy is so mooi.” Terwyl ek staan, stíl staan, my lyf wou nie na my kop luister nie. “Ek wil jou nie pak gee nie, meisie. Jy moenie weer stout wees nie. Moenie terugpraat nie. Nie met my nie, nie met jou ma nie. Doen wat ek vir jou sê, en alles sal goed gaan.” Hy het eers omgedraai toe ons die voordeur hoor klap.
In daardie week het ons ’n partytjie by die balletklas gehou. Ons klasse sou voorlopig stop sodat ons op ons skoolwerk en die eksamen kon konsentreer.
“Wie gaan weg vir die vakansie? Of vir Kersfees?” het Juffrou gevra.
’n Paar kinders het vertel dat hulle na hul oumas toe gaan. Skielik het ek oor my ouma gewonder. My pa se ma. My ma se ma en pa was lankal dood. My pa se pa ook. Maar sy ma het nog gelewe. Ek het nie eens geweet wat haar naam was nie. My ma het my vertel dat my pa uit ’n baie slegte huis kom. Sy wou nie sê hóé sleg nie. En dat sy, my ma, altyd met my ouma so gepraat het dat dit nie nodig vir haar was om haar Ma te noem nie. Ek het haar jare laas gesien, my ouma. Selfs nog voor my ma en pa geskei is. My pa het nie baie gaan kuier nie. Miskien moet ek hom vra om my na haar te vat, het ek gedink. Maar dit toe tog nie gedoen nie.
Die toeter het die Vrydagmiddag skel buite geblaas en ek het my sak opgewonde gegryp, maar my ma het my gekeer. “Wag eers binne, ek wil met jou pa gaan praat.”
Ek het kombuis toe gesluip en bo-op die kas geklim om deur die venster te kan loer.
“Waar was jy Vrydagaand?” Sy het met dié woorde die glimlag van sy gesig gevee.
“Ek kon nie kom nie, jammer, ek moes gebel het.”
“Ja, jy moes. Maar so was jy nog altyd, Hendrik, jou meisies en jou drinktyd was nog altyd meer belangrik as jou kind. Of jou vrou.”
“Jo.”
Ek
