wil jou nie dwing om vroeër met my te trou nie, Johanna, ons bly by ons datum van 5 Desember. Kom ons koop solank huis, bly saam. Werk dit nie uit nie, hou jy die huis, ék sal ander blyplek soek.”
So begin ons toe weeksmiddae huis soek. Ek en Klein- Danie opgewonde op die agterste sitplek van sy pa se luukse motor. Ná elke huis, terwyl my ma-hulle die voor- en nadele van die huis bespreek, het ek en Klein-Danie die inhoud van die huis, en soms die mense, bespreek. “Het jy gesien hoeveel tapes daai meisiekind het?”
“Het jy gesien hoeveel Huisgenoot-middelprente daar teen sy muur is?”
“Hulle moet seker elke week ’n Huisgenoot koop.”
“Het jy gesien hoe lank die tannie se naels is?”
“Het jy haar hare gesien?”
“Sy groot boep?”
Die huis wat almal van ons se hart gesteel het, was in ’n spogwoonbuurt. “Ruim,” het my ma gesê. Daar was ook ’n swembad en die mooiste uitsig oor die see.
Ons sou begin Maart intrek. My ma het solank bokse bymekaar gemaak, metodies begin pak. Die ekstra linne is gewas, drooggemaak en dan gepak. So ook ons winterklere. Die breekgoed wat sy net met spesiale geleenthede uitgehaal het, is in groot velle borrelplastiek toegedraai en dan in die bokse gepak. My hande het gejeuk om ’n vel daarvan tussen my vingers te laat bars, maar my ma se waarskuwende oë het my daarvan weerhou. Spokie het die pakkery geniet. Tussen die bokse rondgehardloop, die velle papier bestorm, tot my ma gegil het: “Vat tog die kat van jou uit, Anna! So sal ek niks gedoen kry nie.”
Soms het ek gewonder of my ma ooit kind was, sorgeloos. Sy was so streng oor alles, dit kon tog nie vir haar lekker wees om altyd bemoerd te wees nie?
Ek het daardie selfde nag, dit moet ’n Vrydag gewees het, hulle het tog net naweke na ons toe gekom, wakker geword toe my bene begin ruk, toe die lamheid deur my lyf trek. Hy het oor my gebuk gestaan, sy hand by my broekie uitgetrek, my op die voorkop gesoen, omgedraai en geloop. Ek het lank wakker gelê. Was hy regtig hier? Hier in my kamer, met Klein-Danie wat op die ander bed lê en slaap?
Dit was naweek. Paulina sou eers weer Maandag kom, ek sou die volgende twee nagte in dié nat bed moes slaap, het ek die volgende dag besef toe ek my bed opmaak. Ek sou maar snags ’n dik sweetpakbroek moes aantrek teen die nattigheid.
“Pappa?”
Ons het op die strand geloop. Altans, my pa het geloop, ek het tussen hom en Kaptein, wat ver vooruit gehardloop het, gedraf. “Hoekom is Mamma altyd so kwaad?”
“Kom ons gaan sit, ek is darem nou lus vir ’n sigaret.”
“Kaptein!” het ek geroep; ek wou nie hê hy moes so ver vooruit hardloop nie, netnou kry ek hom nie weer nie.
“Los hom,” het my pa gekeer, “laat hy homself moeg maak, dan blaf hy dalk vanaand minder.” Ek het langs hom gaan sit en my kaal voete in die sand ingegrawe. My pa het ’n sigaret uit die pakkie geskud, dit opgesteek. “Miskien moet ek jou van jou ma vertel, dalk verstaan jy haar. Die hemel weet, ék verstaan haar nie,” het hy moedeloos gesê. “Jou ma kom uit ’n huis waar haar pa gedrink het.”
“Soos Pappa?”
“Nee,” het hy gelag, “baie erger as ek. Hy het so gedrink dat hy nooit ’n werk lank kon hou nie. Daar was baiekeer nie kos in die huis nie, jou ma het baie kere honger gaan slaap. Dit het natuurlik ook nie gehelp dat die kinders by die skool jou ma gereeld gespot het nie.”
“Hoekom?”
“Omdat sy altyd ou klere moes dra, soms nie skoene vir skool gehad het nie. Nie bruinpapier kon bekostig om haar boeke oor te trek nie. Nie broodjies kon inpak nie. Daai soort ding,” het hy met sy hande beduie.
“Arme Mamma.”
“Ja, arme Mamma. Sy het haarself al vroeg belowe dat sy nooit so armlastig sal wees nie. Dat sy beter sal lewe as haar ma.”
“Maar hoekom is sy kwaad?”
Kaptein het aangehardloop gekom, ek het my arms vir hom oopgemaak, hy het my amper onderstebo gehardloop.
“Ek dink sy is kwaad vir haarself. Omdat sy dit nie kon regkry om ’n ware man te kry nie. Een wat die broek in die huis dra. Letterlik en figuurlik. Sy wil nie besluite neem nie. Sy wil hê haar man moet alles namens haar besluit. Sy wil sy slaaf wees, soort van. Ek was nie goed genoeg vir haar nie, nie mans genoeg nie.”
“En jy drink.”
“En ek drink.”
My pa het sleg gelyk, hy het baie gewig verloor, sakke onder sy oë gehad, het ek opgelet.
“Oom Danie het vir ons ’n huis gekoop met ’n swembad,” het ek die gesprek verander.
“Trou hulle dan?” het hy verbaas gevra.
“Eers Desember.”
“Jou ma is seker bly oor die huis. Sy wou nog altyd haar eie huis gehad het. Het nie daarvan gehou om in ’n huurhuis te bly nie.” Hy het gesug. “Sy is baie lief vir jou, Anna. Dís hoekom sy so streng met jou is, omdat sy jou liefhet.” Hy het die sigaret weggeskiet. “Kom ons gaan na ons ou huurhuisie, sónder die swembad, toe.”
Ons was besig om die laaste goed in te pak, ons sou die volgende dag intrek.
“Mamma, Pa lyk nie vir my so goed nie.”
Ek het al twee weke gesukkel om dit vir haar te sê.
“Wat verwag jy? Ek is nie in die minste verbaas nie. Hy drink te veel, hy rook te veel. Gee daardie boks aan.”
Hoe kan sy so harteloos wees? het ek gedink. Sy ken hom al só lank, maar sy kan nie ’n enkele goeie ding van hom sê nie.
Ons het die volgende oggend vroeg begin trek. Die hele dag lank uitgepak. Klein-Danie het vir my die grootste kamer gegee. Hy het die kleiner een langs my vir homself uitgekies. Dit was lekker om my goed uit te pak soos ék dit wou hê. My ma het gesê ek was nou groot genoeg om dit self te doen.
Toe my ma eindelik verklaar dat ons klaar is vir die dag, het ek en Klein-Danie ons swemklere aangetrek en in die swembad gaan spring. Die water was koud, maar dit het gehelp om die ergste lyfseer van die dag se harde werk te verdryf. Klein-Danie het die swembadlig aangeskakel sodat die water blou geskitter het. Ek was besig om ’n bal uit sy hande te probeer kry, toe die lig in die swembad doodgaan. Kort daarna was daar ’n plons agter ons. Dit was oom Danie wat ingeduik het. Ons het hom nie onder ons luide gille en gelag hoor aankom nie.
“Hoekom sit Pa die lig af?” het Klein-Danie gevra.
“Dis lig genoeg buite, en ons moet maar krag bespaar waar ons kan,” was sy verweer.
Ek het so ver moontlik van hom probeer wegkom, was net aan ’t uitklim, toe hy my terugtrek die water in.
“Gaan Pa saamspeel?” het Klein-Danie gevra.
“Ek dink jy moet gaan bad.”
“Maar Anna swem dan nog.”
Hy
