Нык каршы чыгучыларның берсе – махсус мәкаләләр бастыручы Камил Фасиев икәнлеген әйттем. Моны ишеткәч, Әмирхан ага гаҗәпләнүен яшермәде:
– Карале, Гаязга карата бу кадәр үҗәтләнеп каршы тору аңар нигә кирәк булды икән? Бер карасаң, акыллы гына кеше үзе! Әллә теге заманнардагы гарасатларның кайтуыннан курка микән?.. Ә Гаяз барыбер кайтачак!
Әмирхан ага элегрәк Гаязны кайтару хакында беренче булып сүз башлаган Ибраһим Нуруллинны ничек эзәрлекләүләрен, кимсетү фактларын искә алды. Шул эшләрне башкарган «элекке чинауник, хәзер сезнең академиягез башлыгы Мансур Хәсәнев» бик үк өнәп бетерми шикелле… дип йомгаклап куйды. Шунда ук:
– Гали Халит нәрсә ди? Кайсы тарафны яклый? – дип кызыксынды.
– Ул, – дидем мин, – бер якка да кушылмыйча, тик тыңлап кына утырды. Үзеннән сораган идем, моңарчы бер яндым инде, хәзер бернәрсәгә дә тыгылмыйм, дип әйтте.
– Аның да куркуы һаман бетмәгән икән, – дип, Әмирхан ага үзенчә нәтиҗә чыгарды.
Шулай сөйләшеп утыру дәвамында Әмирхан ага Г.Исхакыйның «Зөләйха» исемле әсәрен яңадан укып карарга теләвен, тик кулында аның тексты булмавын, соңгы вакытта әле басылмавын әйтте. Мин үземдә ул әсәрнең элекке автографлы бер басмасы булуын, аны китерәчәгемне белдереп, хуҗаны сөендергән идем.
Ибраһим Нуруллин турында сүз чыккач, шуны да билгеләп үтәргә кирәктер. Әмирхан ага бу кешене ихлас ярата, хөрмәт итә иде. Бер мәртәбә аның турында: «Шаблон сүзләр белән чикләнмичә гел эзләнә торган, әдәбиятыбыз тарихын яхшы белгән, тирән аңлый торган галим ул», – дигән иде.
Ибраһим абыйга инсульт булып, хастаханәдән бераз савыгып чыккач, аны ханымы белән кунакка чакырган иде Әмирхан ага. Телефоннан миңа:
– Ибраһимга – ул, шөкер, бераз савыккан икән – яңа өебезне күрсәтәсе килә. Син дә килсәң, күңелле булыр иде, – диде.
Нуруллиннардан тыш Әмирхан ага өйләренең якын күршесендә яшәүче Ренат Харис та чакырылган икән ул көнне. Шулай итеп, мул, затлы табын янында сыйланып, озак кына әңгәмәләшеп утырган идек.
Очрашкан саен, исәнлек-саулык сорашканнан соң, гадәттә: «Йә, нинди яңалыклар бар дөньяда?» – дигән сораудан башлый иде. Күбрәк өйдә генә утыра торган, мәгәр һәрнәрсә белән кызыксынучан, аерата милли мәдәният өлкәсендәге хәлләр турында белеп торырга теләгән кешенең сораулары бер-бер артлы ява торалар. Галим-голәмә дөньясындагы хәлләр вә аның игътибар үзәгендә булыр. Соңгы елларда ул Казан тарихын, аның кайчан нигезләнгән булуы тирәсендә куерган мәсьәләләр, шул тема буенча башкарылган эшләр, күрелгән чаралар, оештырылган вә уздырылган халыкара конференцияләр хакында төпченеп сораша торган булды. Татар галимнәре арасында купкан кайбер бәхәсләр турында сүз кузгалгач, ул әкрен генә, елмаеп: «Татарга хас көнчелек белән татар үз башына җиткән дә инде. Әйе шул. Дәүләтчелеген югалту хакында әйтүем».
Җаен китереп, кайбер чит ил галимнәренең дә Казан тарихы белән кызыксынуларын
