хулиганы, бер сүз белән син безнең кемлегебезне ачтың. Шуларны аңлагач, миндә татар халкына карата ихтирам бетте, һәм мин аның телсез, мәктәпсез, динсез калуына һич тә борчылмыйм. Димәк, ул шуңа лаек.
Алдагы көннәрдә мин вагонның киң ишегеннән аякны асылындырып, дөньяны күзәтеп бардым. Бу вагон атлар йөртергә көйләнгән булса кирәк – ат исе килә.
Көн кояшлы, җылы. Рязань өлкәсеннән барабыз. Бөтен дөньяда – кояш һәм бәрәңге басуы. Эшелон кырда туктап торганда, төшеп, бәрәңге алып менәбез. Быел ул шулкадәр уңган, чәйнек кадәр. «Лорх» сорты. Йолкып та алабыз, күчтән дә алабыз. Явыз малайлар, поезд барганда, аны кеше өстенә ыргыталар. Ничек алай мөмкин инде ул? Без бит, сугыш вакыты нужасын күреп, авылда үскән малайлар. Бер очракта йөрәгем бик әрнеде. Тимер юл буйлап бәрәңге җыючы яшь кызлар бара. Сары чәчле, тупырсык битле марҗа кызлары. Их, булсын иде хәзерге авылларда шундый таза бәдәнле кызлар… Юк, аларны шәһәр, тулай торак, химкомбинат, АЭС, оргсинтезлар йотып бетерде, киптерде инде…
Менә шул Есенин мактап җырлаган Рязань авылы кызлары өстенә малайлар бәрәңге ата башладылар. Баштарак кызлар көлештеләр, чыркылдаштылар. Поезд бик акрын, шуышып кына бара иде. Без дә көлгән булдык. Әмма поезд «дырк» итеп тартылып хут алганда гына, бер малай ыргыткан чәйнек кадәр бәрәңге бер кызның күз төбенә эләкте. Әле дә күз алдымда: сары юан толымы аркасына салынган, юантык, тулы битле кыз иде ул, өстендә – соры сырма, аякларында резин итекләр иде. Чибәр кызый кинәт бөгелеп төште, үкереп елый башлады, аннан күтәрелеп безгә ниндидер сүзләр кычкырды, поезд инде тизләгән иде. Минем йөрәк әрнеде: бик чибәр, бик тулы тәнле иде ул кызый, типик марҗа инде, бу фани дөньяга ул һич тә битенә чәйнек кадәр бәрәңге бәрелсен өчен түгел, бөтенләй башка максатлар өчен яратылган да бит, французлар яки итальяннар барса, бу вагонда ул кызга чәчәк яки конфет ыргытырлар иде, һич югында, бармакларын иреннәренә тидереп, ул кызга «воздушный поцелуй» җибәрерләр иде…
Менә бу – без. Монда инде урыслык та, татарлык та юк. Монда – без, кыргый толпа. Әйе, безне кыйныйлар икән, закон беләнме, законсызмы – без аңа лаек. Теге кызның рәнҗүле карашлары гомер буе минем күз алдыннан китми.
Төн. Ниндидер станциядә торабыз. Юллар бик күп, күрәсең, «узловая». Малайлар вокзал рестораныннан аракы алып килделәр. Эчәләр. Бүген мин дә эчтем. Паровозлар чаш-чош киләләр, су алалар. Әле тегеннән, әле моннан баш кондукторның сыбызгысы төнне яра. Яшел, сары, зәңгәр утлар. Багана башында да, җирдә, рельслар арасында да… Фонарь тоткан ирләр, чүкеч тотып, вагон буксаларын тикшереп йөрүчеләр… Бер бәхетсезе фонарен безнең вагон турысына җиргә куеп каядыр китеп барды. Шәмәрдән жуликларыннан берсе (безнең вагонда Саба, Яңа Чуриле, Арча районы малайларыннан оештырылган команда иде) теге фонарьны ялт – вагонга алып менеп яшереп тә куйды. Көлештек. Менә светофор яшелне бирде, хәзер баш кондуктор бер сызгырта, аннан машинист кычкыртып ала да, состав кузгала. Безнең вагонда төне буе ут булачак.
Ләкин
