устозлик мақомидаги Иброҳим Ғафуровнинг гўзал бир ташбеҳи алоҳида таҳсинга лойиқ.
Бутун олам – замину само яхлит бир маъво, у ҳайратланарли барқарор мувозанат ришталари билан мустаҳкамлангани учун ҳам тоабад мавжуд. Буюк мувозанат сирлари, ҳикматларини англашни истайди тафаккурли инсон, англай боргани сайин эса ақллар лол қолади.
Тасаввур қилишга уриниб кўрайлик: Темир қозиқнинг Қуёшдан 120 марта катталиги, ундан 10 минг марта қувватлироқ ва 7 минг даража ҳароратлироқ экани боиси нимада экан? Ер ўз ўқи атрофида Ғарбдан Шарқ томон айланиши туфайли осмондаги жамики юлдузлар қутб атрофида айлана ясаб, сайр қиладилар, Темир қозиқ қутбга энг яқин жойлашгани боис юлдузлар унинг теграсида айланаётгандек манзара ҳосил бўлади, деб тушунтиради илм-фан. Илмий изоҳларни шубҳа остига олишга ожизмиз, бироқ шуур, хаёл, тасаввур тутқич бермай изланишдан тинмайди.
Қутб юлдузи қадим-қадимдан замину самода томонларни аниқлашда беминнат хизматда. Йўлдан адашган сайёҳлар учун тўғри йўлни топишда кўмаклашган, йўлчи юлдузлик қилган, юлдузнинг унсиз имо-ишорасини тушунмаслик, яъни уни ўқий олмаслик эса не-не карвонларни мағлубиятга, ҳалокатга ва йўқликка гирифтор этган.
Инсон, тафаккур, коинот, ўқиш-уқиш, тўғрилик ва тараққиёт нақадар уйқаш ва қон-қариндош сўзлар! Бепоён замин соҳиблари бўлмиш одамзод тўғри яшамоқлари ва тўғри ҳаёт кечиришлари учун белги сифатида самога чарақлаган юлдуз тақиб қўйган қудратли куч нима, қаерда у?! Саодатли замоннинг саодатли лаҳзаларидан бирида «Иқро-о!» дея йўлланган нидонинг манбаи қаер?!
Саноқли товушлардан иборат мазкур биргина сўз замиридаги ҳикматни англаш йўлида озмунча ваъзлар ўқилганми, озмунча қоғозлар қораланганми?! Озмунча умрлар бахшида этилганми?!
Ҳамонки инсон шу бус-бутун Коинотнинг бирдан-бир онгли фарзанди экан, муносиб ҳаёт қурмоғи учун ҳам ўша илоҳий каломни ўқий олмоғи, ўқиганларини уқа билмоғи, уққанларини турмушга татбиқ этмоғи керак бўлади. Уламоларимизнинг ёзишларича, башарият тарихидаги илк маънавий мўъжиза – «Иқро-о!» билан бир нафасда нозил бўлган беш ояти каримада зикр этилганидек, қалам ила илм ўрганиш ва билмаганини билиш учун ҳам яккаю ягона чора – ўқиш, мутолаа! Устоз Иброҳим Ғафуровнинг куни кеча босмадан чиққан «Олтин қозиқ» номли китобларида ўқиймиз:
«Ўқи! Бу сўзни биз коинотда фақат Олтин қозиққа ўхшатамиз».
Қанчалар гўзал тимсол! Оддий, лекин ғоятда санъаткорона топилган ташбеҳ! «Ўқи-и!» деган мангу даъват заминимиз узра коинот пештоқига мустаҳкам ўрнатилган Темир қозиқ – Олтин қозиқ тимсолида нур сочиб турибди! Бу муқаддас битикни кўриш ва ўқиш учун эса биз бандалардан бош кўтариб ва кўзни очиб боқиш кифоя!
Буни қарангки, бежиз-беҳикмат эмас экан Қутб юлдузининг Қуёшдан-да улканроқ, ундан-да ҳароратлироқ эканлиги! Иброҳим ака Ғафуров донишмандларча таъбир қиладилар: «Олтин қозиқ – Қутб юлдузида само тартиботи, низоми,
