блокнотның алдагы битен ача, язылганнарны күздән кичерә.)
Мәрвия. «Бүген 27 май. Ат утары яныннан узып барганда, улым кинәт кычкырып җибәрде.
– Әни! Әнә ат!
– Нишли, улым?
Билгиз ат рәвешенчә башын селкеп җавап бирде.
– Миңа «исәнме!» әйтә.
Рәхәтләнеп көлдем. Ул сүзгә синең кебек тапкыр булыр, ахры».
Пауза.
Билгиз уйланып калган җиреннән көндәлек битләрен алга таба ача, укый.
(Тасма язмасында). «Тагын улым белән икәү урамга чыктык. Көн матур, тыныч. Билгиз арт урам чатында җыелып торган бер төркем кешеләрне күреп сорады:
– Әни! Анда нишлиләр?
Алар Җамал әбине күмешергә килүчеләр иде.
– Андамы? – дим. – Кечкенә балаларга конфет бирүче юмарт әбиең үлгән.
– Үлгән? Нигә?
– Картайган.
– Нигә картайган?
– Менә син дә үсәсең-үсәсең дә картаясың, бабай буласың.
Билгиз соңгы сүземне ошатмады: йөзе турсайды.
– Юк, минем бабай буласым килми, бабай булгач үләләр…
Кирәкмәс сүз әйттем, ахры, дип, йөрәгем жу итеп китте.
– Юк, син үлмисең, улым.
– Беркайчан дамы?
– Беркайчан да.
– Ә ничек?
Тәмам аптыратты.
– Әбиең сиңа авырмый да, картаймый да торган дару бирер, һәм син озак-озак яшәрсең.
Мин шулай дигәч, ул дәшми ризалашты. Сабый шул әле. Ни әйтсәң дә ышана. Үзе барысын да белергә тели. Әтисенә охшаса, укымышлы булыр, мөгаен. 11 июль».
(Билгиз, фикер йомгагы очын табарга теләгәндәй, янә көндәлек битенә ябыша.)
(Тасма язмасында). «Улым! Бердәнберем! Инде син йоклыйсың. Күземә йокы керми. Уемда – син генә… Әллә ниләр уйлап бетердем. Аптырагач, шушы хатны язарга керештем. Уйларымнан эчем бушамасмы дим.
Инде соң. Баш очында янган җиделе лампа яктысы, мае кимеп, зәгыйфьләнеп калган, йөзең турысына моңсу шәүлә элгән. Шәүлә күңелемә ниндидер шом салгандай итә. Әллә бу, иртәгә сине калдырып китәсе булганга, миңа гына шулай тоеламы? Хәерлегә булсын! Дөнья хәлен белеп булмый инде… Иртән юлга чыгасы. Свердлау ягына вербовать итәләр. Карьер, җир, урман эшләренә. Срогы өч айдан алып алты айга кадәр, ди. Нишлисең бит, ул кушкач… барасың инде. Үҗәтләнде, якларга тырышмады. «Балам бар…» диюем белән исәпләшмәде… Барыннан да бигрәк миңа син кызганыч, улым… Яшь шул әле син. Синең өчен йөрәкләрем телгәләнә, елыйсыларым килә… Ичмасам, юатыр кешем дә юк… Белмим инде, бәхетле итә алырмынмы үзеңне? Әлегә син берни белмисең. Менә үсәрсең, күп нәрсәләрне үзеңчә аңлый башларсың… Исән-сау бул, улым! Мин тиздән әйләнеп кайтырмын. Әбиеңне тыңла! Елама, яме?.. Әниең Мәрвия».
Билгиз (паузадан соң, гасабиланып). «Кушкач», «кушкач»… Кем кушкан соң аны? Кем? (Дәфтәрдән укып.) Монысы кемгә багышланган
