туғилганман, – деди Маслова.
– Чўқинтирган отангизнинг номи бордир ахир?
– Михаил қизи.
«Нима гуноҳ қилган бўлиши мумкин?» – деб ўйларди Нехлюдов хўрсиниб қўйиб.
– Фамилиянгиз нима? – деб давом этди раис.
– Онамнинг фамилияси билан атаб, Маслова дейишарди.
– Қайси табақага мансубсиз?
– Мешчанка.
– Православмисиз?
– Ҳа, православ динидаман.
– Касбингиз? Нима билан шуғулланардингиз?
Маслова индамади.
– Нима билан шуғулланардингиз? – деб такрорлади раис.
– Ишратхонада эдим, – деди у.
– Қанақа ишратхонада? – деб қатъий сўради кўзойнак таққан суд аъзоси.
– Қанақалигини ўзингиз биласиз-ку, – деди Маслова, кейин жилмайиб, шу заҳоти бир аланглаб олди-да, яна раисга тикилди.
Шу пайт айтган сўзларининг маъносидан, шу жилмайишидан, залга аланглаб тез қараб олишидан юзида қандайдир ғалати, ҳам даҳшатли, ҳам аянчли бир ифода пайдо бўлди, раис кўзларини ерга тикиб қолди ва залга бир дақиқа сув қуйгандек жимлик чўкди. Аллаким пиқиллаб кулиб юбориб, бу сукунатни бузди. Кимдир унга жим деб қўйди. Раис бошини кўтариб саволини давом эттира бошлади:
– Суд, терговда бўлганмисиз?
– Йўқ, бўлмаганман, – деди оҳиста Маслова хўрсиниб.
– Айбноманинг нусхасини олганмисиз?
– Олганман.
– Ўтиринг, – деди раис.
Судланувчи, олифта хотинлар ерга судралиб юрадиган этагини тўғрилаб олганидек, юбкасининг орқа томонини сал кўтариб ўтирди-да, кичкина, оппоқ қўлларини халатининг енгига тиқиб раисга тикилиб қолди.
Гувоҳларнинг номини айтиб чақиришди, уларни залдан чиқариб юборишди, эксперт-доктор ҳақида бир қарорга келиб, уни мажлислар залига чақириб келтиришди. Кейин котиб ўрнидан туриб, айбномани ўқий бошлади. У шанғиллаб, бурро-бурро қилиб ўқир, аммо шундай тез ўқирдики, «л» билан «р»ни тўғри талаффуз эта олмаганидан овози бир тарзда ғўнғиллаб эшитилар, кишининг уйқусини келтирарди. Судьялар гоҳ креслонинг бир ёнидаги суянчиғига, гоҳ иккинчи томонидаги суянчиғига, гоҳ столга, гоҳ орқа суянчиққа суянишар, гоҳ кўзларини юмар, гоҳ очар, бир-бирлари билан шивирлашарди. Бир жандарм устма-уст келаётган эсноқдан ўзини зўрға тийиб ўтирарди.
Судланувчи Картинкиннинг юзи пир-пир учарди. Бочкова қаддини ростлаб ўтирар, аҳён-аҳёнда дуррасининг тагига қўлини тиқиб бошини қашиб қўярди.
Маслова гоҳ котибга тикилиб, унинг ўқиётганига қулоқ солиб, қимир этмай ўтирар, гоҳ сесканиб тушар, гоҳ эътироз билдирмоқчи бўлгандай қизарар, хўрсинар, қўлини қимирлатиб қўяр, атрофга аланглар ва яна ўқиётганга тикиларди.
Нехлюдов биринчи қаторда, четдан иккинчи бўлиб баланд стулда ўтирар, pince-nez-ини олиб Масловага тикилар, унинг кўнглида мураккаб ва оғир кураш борарди.
Х
Айбноманинг мазмуни
