бўлмасин, десанг, тинч юр!
Уй эгаси, эски дўппининг устидан қийиқча боғлаб олган мўйсафид ярим пиёла сутга тўрт тўғрам нон ташлаб, бир тишламини хастанинг оғзига тутди. Зелихоннинг бобоси лабини қимтиб бош чайқади.
– Э биродар, жонга дармон керак. Нима деяётганингизни англамадим-у, аммо болани қўрқитиш ярамайди. У ҳали ҳеч нимани тушунмайди.
Бобоси уй эгасининг мақсадини англаб, оғзини базўр очди. Анчагача тамшанди. Аммо нонни юта олмай аста чиқарди. Кўзлари бежо бўлди.
– Болам, сен бир айланиб кел, – деди уй эгаси Зелихонга.
Зелихон чиқиб кетди. Уй эгасининг нима учун чиқариб юборганини улғайганидан сўнг фаҳмлади. Бобосининг тамшаниши то ҳанузга қадар кўз олдидан кетмайди. Бобосининг ризқи тугаганмиди ё ўлим олдидан бировнинг луқмасини ютишни истамадими – бу Зелихон учун муаммолигича қолди.
Зелихон Элчин билан шаҳарда учрашганидан бери бобосининг сўнгги гап-ларини кўп эслайди. Бир томондан бобоси қасосга йўл бермай кетди. Бир томондан Элчин – ўзбек, уларга ҳам бошпана, ҳам насибасидан бир улушини, ҳатто кафанлигини баҳам кўрган халқ фарзанди. Яна бир томондан эса, Элчин қасос олмоқчи бўлган одамлар ҳам шу ҳалқ фарзандлари…
Аланга Зелихонни уч томондан ўраб келарди. Бир томон очиқ – қочоқлик, қўрқоқлик йўли. Чеченнинг энг номарди ҳам бу йўлдан юрмайди. Зелихон Элчинни қасос йўлидан қайтара олмаслигини биларди. Зелихон қасосга шерик бўлиш учун эмас, балки Элчинни аждаҳо комидан асраб қолиш учун ҳам унинг ёнига кирди.
Уч-тўрт киши бўлиб хазинани уриш ёки бирон бойни қақшатиш Зелихонга чўт эмасди. Аммо Элчиннинг бошлаётган иши уни анча гангитиб, ташвишга солди. У Асадбекдан чўчиди, дейиш бўҳтон. Асадбекдан жони ўзига ширин одамлар қўрқишади. Шу пайтгача Зелихон жонини сира аямаган. Унинг ташвиши – мақсад сари бир-икки қадам қўйганда бевақт йиқилиб қолиш. Эркак одам бир ишга қўл урдими, ўлса ҳам охирига етказиб ўлиши керак – шу ақида асосида улғайган Зелихон бошқача йўл тутолмас эди.
Зелихон пиёладаги мусалласни сипқориб, нигоҳини бир нуқтага қараб ўтирган Элчинни елкасига аста туртиб қўйди.
– Зелихон ярим йўлда ташлаб қочмайди. Мен – чеченман! Унутма!
… Асадбек Зелихоннинг гапларини диққат билан эшитди.
– Бу ишга менинг нима алоқам бор? – деди пича мулоҳаза қилгач.
– Ҳосилбойваччани сиз йўлга солишингиз мумкин.
– Менми? Ким айтди буни сизга?
– Шаҳарнинг зўри учта. Учинчиси Марканян. У аралашмайди. Икки урушқоқ подшонинг кучи қирқилса унга яхши.
– Ҳосилга сўзим ўтмайди. У ўзиникини маъқуллайдиган бола. Унга Хонгирей бир нарса деса балки…
– Хонгирей ҳам аралашмайман, деяпти. Хонгирейни ҳукуматнинг одамлари огоҳлантириб қўйишганга ўхшайди.
“Хонгирейни огоҳлантиришган бўлса… демак… биз аралашгудай бўлсак, ҳукумат
