за мяне задачы ў тых выпадках, калі гэта было магчыма – не за зялёнай фіранкай. На выпускных іспытах Каця зрабіла і свой, і мой варыянт кантрольнай. Толькі дзякуючы сяброўцы я атрымала атэстат і скончыла школу.
Калі віншавала Кацю з новым 2015 годам, сказала: «Жадаю паспяховага рашэння жыццёвых задач».
– Як ты сфармулявала! – адказала Каця.
І… у прынцыпе, тэкст не толькі пра жахі школьнага жыцця, гэта аптымістычны тэкст. Бо калі сам нечага не можаш і не ведаеш, то заўсёды ёсць той, хто ведае і дапаможа.
Жыццё штодня ставіць перад намі розныя задачы. І часам здаецца, што яны невырашальныя. Але гэта не так. Кожная задача мае сваё рашэнне. Калі мы рашэння не ведаем, тое зусім не значыць, што яго не існуе.
Размаляваныя кнігі: злачынствы і пакаранні
Тата аддаў мне кнігу – біяграфію Чэзарэ Бекарыа – гуманіста, які ў XVIII стагоддзі абгрунтаваў абсурднасць, неэфектыўнасць і непатрэбнасць смяротнага пакарання. Разгарнула кнігу, а яна ўся ўсярэдзіне пакрэсленая алоўкам, аж да дзірак. Падумала, што кніга была набыта ў букіністыцы, але ж не – тата сказаў, што кніга стала такой пасля таго, як ён даваў яе студэнтцы, якая пісала дыплом па Бекарыа (даўно-даўно, калі інтэрнэту яшчэ не было). Як можна не баяцца пакрэсліць кнігу, якую даў выкладчык, і вярнуць яму ў такім выглядзе? Зразумець не магу. Адважныя і нахабныя палескія студэнткі былі ў часы позняга СССР.
Дарэчы, праца Бекарыа называецца «Пра злачынствы і пакаранні». Размаляваная кніга засталася злачынствам без пакарання.
У 1975 годзе, калі я вучылася ў 1 «Б» класе сярэдняй школы № 26 г. Гомеля, у аднаго вучня ў хрэстаматыі для чытання настаўніца знайшла размаляваную выяву маленькага Леніна – Валодзі Ульянава. У маленькага Валодзі-анёльчыка былі намаляваныя чорныя рогі, барада і асліныя вушы. Настаўніца пачала правяраць кнігі ўсяго класа і – жах-жах-жах – знайшліся яшчэ чатыры кнігі, у якіх маленькі Ленін быў з рагамі. Кнігі былі не бібліятэчныя – у першы клас мы пайшлі з падручнікамі, набытымі асабіста. Наша першая настаўніца – вельмі добры педагог і чалавек. Ветэран Другой сусветнай вайны, на правай руцэ мела татуіроўку «Жэня» з росчыркам – я як цяпер памятаю гэтую руку, якая ставіць мне ў дзённік адзнаку. Настаўніца выходзіла часам з урока, каб пакурыць «Беламор» у прыбіральні для дзяўчынак малодшых класаў. Але ці можна было ў той час заплюшчыць вочы на сапсаваныя чытанкі і апаганенага Леніна? Нельга. І тут такая сітуацыя – у першым класе апаганілі Леніна. Была створаная міні-следчая камісія, выкліканы дырэктар. Вінаватыя плакалі, а іх пыталі: хто першым пачаў, хто навучыў размалёўваць маленькага Леніна, маляваць рогі? Увесь клас быў сведкам разбіральніцтва. І цяпер памятаю прозвішча таго, хто першым намаляваў Леніну рогі ў нашым класе, – ён прызнаўся. Чаму размаляваў менавіта Леніна – засталося невядома. Не памятаю, якім было пакаранне. Але кнігі больш не размалёўвалі.
Нядаўна маладая сяброўка-сацыёлаг сказала, што не ўспрымае кнігу як прадмет, як каштоўнасць, а толькі як тэкст. Шмат думаю апошнім часам, што кніга
