хәтерләвенчә, Абдулла 1942 елның көз айларында Демблин лагеренда була. Шул ук чорда бу лагерьга Муса Җәлилне дә китерәләр. Ул лагерьның лазаретында ятып чыга. Аягына басып йөри башлагач, Муса Абдулла Баттал белән очраша. Алар кочаклашып күрешәләр, димәк, электән үк бер-берсен белгән булалар.
Рушат Хисаметдинов белән очрашкан вакытта, ул миңа Абдулла Баттал турында түбәндәгеләрне сөйләде: «Абдулла таза гәүдәле, киң җилкәле, зур куллы кеше иде. Ул немецларга карата «төкерәм мин сезгә» дигән кыяфәттә гәүдәсен туры тотып, совет кешесе булуына горурланып йөргән кебек иде. Ул күп шигырьләрне яттан белә, аларны талантлы артистларча укый, моңлы итеп җырлый, гармунда да уйный, иң авыр хәлләрдә дә төшенкелеккә бирелми, мәзәк сөйләп, иптәшләренең дә күңелләрен күтәрә. Аны һәрчак әсирләр уратып ала, ул фашистларның җиде бабасына кадәр сүгә, аннары юри башын юләргә салып, шаркылдап көлеп җибәрер иде».
1942 елның ноябрендә Муса Җәлилне, Абдулла Батталны һәм Гайнан Кормашны башкалардан аерып, таш казаматка бикләп куялар. Әсирләр арасында коткы таратмасыннар өчен шулай эшләнгәндер, мөгаен.
Яшерен оешмачылар тактиканы үзгәртергә уйлый. Алар, легионга кереп, фашистларга хезмәт итәргә ризалык бирәләр.
Башта Муса Җәлилне Берлинга алып китәләр. Бераздан ул гади кеше киеменнән Демблинга килеп, үзе белән Г. Кормашны, А. Батталны, Ф. Солтанбәковны һәм тагын берничә әсирне алып китә. Алар, Едлинодагы легионга килеп, музыка-хор капелласында эшли башлыйлар.
А. Баттал яшерен оешмада элемтәче вазифасын үти. Иң хәтәр заданиеләр башкара.
1943 елның җәендә лагерь командалыгы Кормашка легиончылардан бер кешене, «Идел-Урал» газетасы һәм башка пропаганда материаллары алып кайту өчен, Берлинга җибәрергә куша. Шул көннәрдә Берлиннан листовкалар да алып кайтырга кирәк була. Кормаш бу эшне Батталга йөкли.
Абдулла юлга чыгар алдыннан, батальон командиры аңа ярдәмче итеп легиончы Мәхмүт Ямалетдиновны ияртә. Ямалетдинов Берлинда булганым юк, адашырмын дип, Батталга тагылып йөри. Баттал, бер арада көчкә аңардан ычкынып, Алиш белән очраша, аңа восстаниегә әзерлек турында сөйли. Берничә төргәк листовка ала. Листовкаларда гомуми восстаниегә күтәрелү турында сүз бара. Аларны баш күтәрү алдыннан таратырга тиеш булалар.
Берлиннан кайтканда сөйләшеп китәләр. Ямалетдинов, комсомолда булдым, немецларга нәфрәт белән карыйм дип, Абдулланың ышанычын яуларга тырыша. Абдулла аңа ышана һәм үзен яшерен оешмага тартырга була. Ул «Идел-Урал» газеталары арасына яшерелгән листовкаларны өстәлгә, ачык тәрәзә янына куя. Үзе күбрәк купеның ишеге янында басып тора. Вагонда тентү башланса, Ямалетдинов листовкаларны тәрәзәдән тышка ыргытырга тиеш була.
Алар хәвеф-хәтәрсез генә Едлинога кайтып җитәләр. Мәхмүт Ямалетдинов, төнлә эчен тоткан булып, барактан чыгып китә һәм немецларга листовка алып кайтуларын хәбәр итә.
Иртә белән легионда кулга алулар башлана. Рушат ага, Абдулла кулга алынгач, аны бер мәртәбә күргән. Очрашу вакытында ул миңа түбәндәгеләрне сөйләде:
