(gw.) – chłopisko, chłopaczysko. [przypis edytorski]
14
dziewiąci – dziś popr.: dziewięciu. [przypis edytorski]
15
dawać pozór – zwracać uwagę, pilnować. [przypis edytorski]
16
coby (gw.) – żeby. [przypis edytorski]
17
statki – tu: naczynia. [przypis edytorski]
18
ino (gw.) – tylko. [przypis edytorski]
19
postoły – obuwie z łyka (łapcie) a. ze skóry zwierzęcej (skórznie). [przypis edytorski]
20
juści (gw.: już ci) – oczywiście, rzeczywiście, w istocie. [przypis edytorski]
21
kamionka – gliniane naczynie. [przypis edytorski]
22
wedle – obok, przy. [przypis edytorski]
23
spominać (daw.) – wspominać. [przypis edytorski]
24
Sprawiedliwie gadają Piotr (gw.) – Piotr mówi prawdę. [przypis edytorski]
25
o bitwie pod Warną – Szczegóły historyczne o bitwie pod Warną wzięte z Kroniki Bielskiego. [przypis autorski]
26
moiściewy (gw.: moiście wy) – zwrot do słuchaczy, wyrażający emocje; dosł. jesteście moi, tj. moi drodzy. [przypis edytorski]
27
niewiela (gw.) – niewiele. [przypis edytorski]
28
Władysław III Warneńczyk (1424–1444) – syn Władysława Jagiełły, król Polski (1434–1444) i Węgier (1440–1444). [przypis edytorski]
29
leciech (daw.) – dziś popr. forma Ms. lm: latach; w jednych leciech: w tym samym wieku. [przypis edytorski]
30
łacnie (daw.) – łatwo. [przypis edytorski]
31
mi się na pięćdziesiąty szósty obróciło (gw.) – skończyłem pięćdziesiąt sześć lat. [przypis edytorski]
32
roki, roków (gw.) – lata, lat. [przypis edytorski]
33
znać (gw.) – wiedzieć. [przypis edytorski]
34
Huniad – właśc. Jan Hunyady (1387–1456), magnat węgierski, wojewoda siedmiogrodzki, po śmierci Władysława Warneńczyka regent Węgier, sprawujący władzę w zastępstwie czteroletniego nowego króla. [przypis edytorski]
35
Siedmiogrodziany – dziś popr. forma M. lm: Siedmiogrodzianie; Siedmiogród a. Transylwania – kraina w środkowej części dzisiejszej Rumunii, zasiedlona w średniowieczu przez osadników węgierskich i niemieckich. W XVI i XVII w. księstwo zależne od tureckiego Imperium Osmańskiego, potem przeszło pod władzę Austrii i Węgier. Z Siedmiogrodu pochodził król Polski Stefan Batory (1533–1586). [przypis edytorski]
36
tysiąców – dziś popr. forma D. lm: tysięcy. [przypis edytorski]
37
ciura – sługa obozowy, dbający o ekwipunek, konie i jedzenie dla żołnierzy. [przypis edytorski]
38
potrzeba (daw.) – bitwa. [przypis edytorski]
39
pohaniec (daw., pogard.) – poganin; tu: muzułmanin, Turek a. Tatar. [przypis edytorski]
40
kopa – 60. [przypis edytorski]
41
z cztery tysiące – dziś popr. forma: z czterema tysiącami. [przypis edytorski]
42
wołoski – z Wołoszczyzny, krainy położonej w płd. części dzisiejszej Rumunii. Wołoszczyzna, rządzona przez hospodara, pozostawała zależna politycznie od Węgier i Turcji. [przypis edytorski]
43
młodym wtedy był – byłem wtedy młody. [przypis edytorski]
44
kędy – dokąd. [przypis edytorski]
45
dokazował – dziś popr.: dokazywał. [przypis edytorski]
46
z hetmany (daw.) – dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]
47
przelatował – dziś popr.: przelatywał. [przypis edytorski]
48
Warna – miasto i port nad Morzem Czarnym na terenie Bułgarii. [przypis edytorski]
