podaję hełm… wyślizga mu się z rąk – Ten szczegół i wszystkie następne wzięte z Kroniki Bielskiego. [przypis autorski]
52
Olgierd (zm. 1377) – wielki książę litewski, ojciec Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
53
coby (gw.) – żeby. [przypis edytorski]
54
we wojsku (gw.) – w wojsku. [przypis edytorski]
55
doznawa – dziś popr.: doznaje. [przypis edytorski]
56
z Turki (daw.) – dziś popr. forma N. lm: z Turkami. [przypis edytorski]
57
cale (daw.) – wcale, zupełnie. [przypis edytorski]
58
piąci – dziś popr.: pięciu. [przypis edytorski]
59
plecyma (daw. forma liczby podwójnej) – plecami. [przypis edytorski]
60
mię – dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]
61
bez (gw.) – przez. [przypis edytorski]
62
buńczuk – długie drzewce ozdobione włosiem końskim, symbol władzy wojskowej. [przypis edytorski]
63
aga (tur.) – dowódca janczarów, tj. piechoty tureckiej (dziś tur. tytuł grzecznościowy: pan) [przypis edytorski]
1
Wit Stwosz (ok. 1448–1533) – niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie. Mieszkał i pracował w Krakowie w latach ok. 1477–1496. [przypis edytorski]
2
Michałowski, Piotr (1800–1855) – malarz, organizator życia społecznego i gospodarczego, uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
3
Kremer, Karol (1812-1860) – architekt krakowski. [przypis edytorski]
4
mię – dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]
5
jeszce… juz (gw.) – jeszcze, już; w wielu gwarach polskich występuje zjawisko mazurzenia, tj. wymowy głosek „cz”, „ż”, „sz”, „dż” jako „c”, „z”, „s”, „dz” (mazurzeniu nie podlega „rz”). [przypis edytorski]
6
ady a. dyć (daw.) – przecież, właśnie, ale. [przypis edytorski]
7
kiej (gw.) – kiedy, skoro. [przypis edytorski]
8
jagły – kasza. [przypis edytorski]
9
on, onego (daw.) – ten, tego a. on, jego; tu B. lp r.n. ono: to. [przypis edytorski]
postoły – obuwie z łyka (łapcie) a. ze skóry zwierzęcej (skórznie). [przypis edytorski]
20
juści (gw.: już ci) – oczywiście, rzeczywiście, w istocie. [przypis edytorski]
21
kamionka – gliniane naczynie. [przypis edytorski]
22
wedle – obok, przy. [przypis edytorski]
23
spominać (daw.) – wspominać. [przypis edytorski]
24
Sprawiedliwie gadają Piotr (gw.) – Piotr mówi prawdę. [przypis edytorski]
25
o bitwie pod Warną – Szczegóły historyczne o bitwie pod Warną wzięte z Kroniki Bielskiego. [przypis autorski]
26
moiściewy (gw.: moiście wy) – zwrot do słuchaczy, wyrażający emocje; dosł. jesteście moi, tj. moi drodzy. [przypis edytorski]
27
niewiela (gw.) – niewiele. [przypis edytorski]
28
Władysław III Warneńczyk (1424–1444) – syn Władysława Jagiełły, król Polski (1434–1444) i Węgier (1440–1444). [przypis edytorski]
29
leciech (daw.) – dziś popr. forma Ms. lm: latach; w jednych leciech: w tym samym wieku. [przypis edytorski]
30
łacnie (daw.) – łatwo. [przypis edytorski]
31
mi się na pięćdziesiąty szósty obróciło (gw.) – skończyłem pięćdziesiąt sześć lat. [przypis edytorski]
32
roki, roków (gw.) – lata, lat. [przypis edytorski]
33
znać (gw.) – wiedzieć. [przypis edytorski]
34
Huniad – właśc. Jan Hunyady (1387–1456), magnat węgierski, wojewoda siedmiogrodzki, po śmierci Władysława Warneńczyka regent Węgier, sprawujący władzę w zastępstwie czteroletniego nowego króla. [przypis edytorski]
35
Siedmiogrodziany – dziś popr. forma M. lm: Siedmiogrodzianie; Siedmiogród
style="font-size:15px;"> zdolić – zdołać, dać radę. [przypis edytorski]
