vergeet, my vriend, sy is in ’n koma. ’n Mens in ’n koma het niks te sê nie. Kom. Gou.”
5
Op pad terug na die plaas toe, is dit die eerste ruk doodstil in die motor. Op al drie gesigte is ’n frons en dan laat Johnson eindelik hoor: “Ek hou nie van hierdie ding nie, kaptein. Ek kan in die moeilikheid beland!”
“Nee, jy sal nie. Ek gee jou daardie waarborg. Ons stap net eenvoudig daar in en indien sy nog bewusteloos is, ondersoek jy haar. Niemand hoef ooit iets daarvan te weet nie. Is sy reeds by, sê ons net dat jy toevallig daar aangekom het en omdat ons weet dat sy siek is, het ons gewonder of jy haar nie miskien kan help nie, al is jy nie haar dokter nie. Weier sy dan summier dat jy aan haar raak, is dit tot daarnatoe.”
Maar Johnson is nog glad nie gerus nie.
“En wat as haar man miskien onverwags op die toneel verskyn?”
“Dan hou ons ons die onskuld self, en vertel hom dieselfde storie. Ek kan nie dink hoe jy oor so iets in die moeilikheid kan kom nie. Jy doen mos maar net jou menslike plig, nie waar nie?”
Daarna raak dit weer stil in die motor totdat hulle by die vakansieplaas se hekke inswaai en die ligbaan van die motor op die voordeur val. Hulle sien tegelykertyd die man wat op die stoeptreetjies staan. Toe die motor tot stilstand kom, is Basson dadelik by. Hy lyk ontsteld.
“Waar, in hemelsnaam, was julle? Hier is geen mens nie. Ek het my al half mal gesoek!”
“Hoekom? Het hier iets gebeur?”
“Nie juis nie, behalwe dat hier ’n motor vol toeriste aangekom het wat hier wou oornag en ek is toe al lewende siel in hierdie grote plek. Almal het soos mis voor die son verdwyn. Ek kon toe niks anders doen as om die mense die pad na die naaste hotel te beduie nie. Ek kan hulle mos nie sommer slaapplek gee nie.”
“Wat bedoel jy jy is al lewende siel hier? Wat van Powell en Dickens en al die ander?” vra Gustaf skerp, en Basson waai ergerlik met sy hand.
“Ek praat nie van hulle nie. Maar die res is almal weg. My sekretaresse, julle, die baas en sy vrou . . .”
“Nina? Maar dis onmoontlik!” protesteer Sandra. “Sy is dodelik siek in die bed. Het jy geklop, doktor?”
“My malle verstand af. Toe sê ’n huishulp vir my sy is siek. Omdat ek toe nie antwoord kry nie, word ek bekommerd dat sy miskien iets oorgekom het. Ek gaan roep toe by die venster en ten einde raad skuif ek toe maar die gordyn weg, want die venster het gelukkig op ’n skrefie oopgestaan. Daar was niemand in die kamer nie. Die bed is deurmekaar, maar daar is geen spoor van mevrou Andrews nie.”
Daar heers ’n oomblik stilte asof almal te verslae is om te praat.
“Is julle baie seker mevrou Andrews was in ’n koma?” wil die distriksgeneesheer skepties weet en Sandra draai vinnig na hom.
“Baie beslis. Ek weet hoe lyk ’n mens wat in ’n koma is. Ek het al hope gesien. Ek sê jou, daardie vrou was ernstig siek, baie ernstig siek en in ’n koma toe ons hier weg is.”
“Sandra het gelyk. Ek het haar ook gesien en dit is so,” staaf Gustaf. Hy skud sy kop. “Maar omdat sy nie in haar kamer is nie, beteken dit nie dat sy skielik wonderbaarlik gesond geword en selfs verdwyn het nie. Sy kan . . . verwyder wees.”
“Maar hoekom?” wil Basson vinnig weet. “Hoekom sal iemand so iets doen?”
“Ja-nee, ek weet ook nie . . . Dan is sy in elk geval nie deur haar man verwyder nie, soos jy dit stel. Hy sit en drink saam met sy meisie in die hotel,” wys Johnson daarop en Gustaf sug.
“Hemel, dis ’n deurmekaarspul. Wel, al wat ons kan doen, is om na haar te begin soek. Ons kan tog nie maak asof niks gebeur het nie.”
“Ja, ons sal moet. As sy dan werklik so siek is, kan ons die saak nie daar laat nie. Ek was juis nou op pad om buite te begin soek toe julle hier aankom. In die gebou is sy beslis nie. Ek het dit al van hoek tot kant deursoek.”
“Nou goed dan. Elkeen kies ’n sekere rigting. Ons sal mooi moet soek. Dis reeds donker en as sy miskien êrens lê, kan ’n mens haar maklik miskyk.”
Gustaf klink saaklik en wys elkeen se rigting aan. “Doktor Basson, ek dink jy stap in die rantjie se rigting en dokter Johnson kan in die teenoorgestelde koers stap. Ek en Sandra sal in die rigting van die ruïnes soek. Dis jammer dat ons nie flitsligte het nie. Het jy nie miskien een nie, doktor Basson?”
“Nee, ongelukkig nie. Moontlik het die Engelse.”
“Nee. Ons laat staan maar. Dis beter dat hulle nie eens hiervan hoor nie. Dis darem nie te donker nie. As ’n mens se oë eers aan die donker gewoond is, kan jy redelik goed sien. Oor ’n uur kom ons weer hier bymekaar as ons nog niks gekry het nie. Kom, Sandra.”
Hulle stap saam tot by die ruïnes en dan skei hulle van mekaar. Versigtig stap Sandra voort, haar blik priemend om haar. Dis taamlik bebos hier en in die donker sal jy maklik bo-oor haar kyk. Waar kan die vrou so skielik heen verdwyn het? loop en wonder sy bekommerd. Sy kan net nie glo dat Nina op haar eie bene en krag kon weggeloop het nie. Sy beweeg onder ’n boom uit en kom in haar spore tot stilstand.
Groots en geheimsinnig rys die Zimbabwe-ruïnes voor haar op. Haar aandag was so toegespits op haar onmiddellike omgewing dat sy skaars bewus daarvan was dat die ruïnes voor en om haar lê. Maar nou dwaal haar blik oor die nagtelike toneel en kom sy diep onder die indruk van die grootsheid daarvan.
Die Zimbabwe-ruïnes . . . lewelose standbeeld van ’n eens hoogs beskaafde maar nou vergane ryk, tonglose wagte oor ’n eeue oue geheim, die laaste flarde van ’n vergete droom . . . ’n standbeeld vir die nietigheid van die mens en sy drome, ideale en menswees. Lank reeds, eeue gelede, het die hande wat hom gebou het, vergaan en tot stof verkrummel. Maar die dooie en siellose het bly staan.
Enkele oomblikke vergeet Sandra die rede hoekom sy haar in hierdie uur van die nag by die ruïnes bevind.
Daar is iets in hierdie nagtelike toneel wat haar verbeelding aangryp en vashou, amper magneties vasvang asof sy daardeur gehipnotiseer word.
Dood? Sielloos? Soos sy ’n oomblik asemloos daarna staan en kyk, kry sy skielik weer die eienaardige gevoel dat dit nie dooie, siellose, opeengestapelde klip is waarna sy kyk nie. Miskien is dit maar net die speling van die flou maanlig deur die blare van die reusagtige m’hoba-hoba, tussen klipskeure en swart ingange deur, oor ruwe torings wat skielik verwronge patrone aanneem in die spelende skaduwees . . .
Maar dis of die ruïnes skielik lewe voor haar kry, asof sy kan hoor hoe dit asemhaal, voor haar oë sien hoe dit lewe en oud word, elke verbygaande sekonde nog ’n bietjie ouer, nog ’n paar tikslae by die ontelbare wat reeds agter lê. Dis of sy na ’n stokou mens kyk op wie se gelaat die spore van eeue gegraveer is, ’n moeë, ou mens wat ná eeue van worstel om oorlewing teen die mag van die elemente swaar knoue weg het en moeisaam asemhaal . . . maar tog nog lewe. Die mat ou siel spartel rond vir rus, maar word geen rus gegun nie, soos ’n mens wat reeds afgetakel die dood tegemoetsien, maar dit tog nie kan omhels nie; soos ’n bloedlose lyk wat tog asemhaal.
’n Rilling skiet met haar ruggraat langs en in die soel someraand voel sy die hoendervel op haar liggaam uitslaan. Sy is nie iemand wat aan haar verbeelding ly nie, maar sy moet haar wilskrag inspan om nie in dolle vaart weg te vlug nie.
