тарбахтардаах илиитин иннин диэки уунар:
– Ыраах-ыраах барбыттара.
– Ол ыраах ханна барбыттарай?
– Куораттаабыттара.
– Ньүдьү-балай, барбыттара төһө өр буолла?
– Э-э, барбыттара быданнаата… Киэһэ барбыттара… Бэҕэһээ киэһэ аһаат аттаммыттара.
Кини итини барытын Дьаакыбылаптаах эккирэтээри гыммыттарын истэн этэр. Биллэн турар, бэҕэһээ киэһэ барбыт дьону хаһан ситээри билигин кэлэн эккирэтэ сылдьыахтарай!
IX
Сүөдэрдээх Маайа, бу биир эрэ күн устата да буоллар, сэмэлиир-мөҥөр тойоно-хотуна суох көҥүл-босхо сылдьар үөрүүтүн билэллэр… Кинилэр ыкса киэһэ Киллэм дэриэбинэтигэр тиийэллэр. Аччыктаабатахтара буоллар, түүн кэлбитигэр утуйар хаххалаахтара буоллар, кинилэр тоҕо ыалга киирэн: «Биһигини үлэҕэ ылыҥ» – диэн көрдөһөр, бүгүҥҥү күн устата билбит көҥүллэрин атыылыыр этилээр?! Ол эрээри, ханна барыахтарай, аатын ааттаан кэлбит Лэгиэнтэй атыыһыттаахтарыгар кэлэн, олбуор иһигэр киирэллэр.
Дьиэлээх тойон, Лэгиэнтэй атыыһыт, дьиэтин кирилиэһигэр сөрүүкүү тахсан олорор эбит. Маайа, урут хаһан да көрбөтөх киһитэ буолан, Лэгиэнтэй атыыһыты одуулаһа көрө иһэр. Лэгиэнтэй атыыһыт икки чанчыктара маҥхайбыт, тор курдук хоччоххой хойуу хара бытыктаах, кыырт хараҕын курдук төгүрүгүнэн дьэрэличчи көрбүт аҕамсыйа барбыт саха киһитэ эбит.
Лэгиэнтэй атыыһыт бэйэтэ улахан баайа суох: отучча эрэ сүөһүлээх, түөрт уонча аттаах. Кини сайынын дьиэтин биир аҥаарыгар лааппы аһан атыыһыттыыр, кыһынын сүөһү атыылаһан, олору өлөртөөн, эттэрин Маачаҕа киллэрэн туттарар.
Маайа, Лэгиэнтэй атыыһыттан куттаммыт курдук, олбуор аанын аттыгар туран хаалар. Сүөдэр, эмиэ кута-сүрэ тостон, нэһиилэ хааман бакыҥнаан, дьиэлээх тойон иннигэр тиийэн тохтуур. Кини, илдьирийбит кыл сэлээппэтин устан, тоҥхоҥнуу-тоҥхоҥнуу этэр:
– Дорообо!
Лэгиэнтэй атыыһыт үрдүк хоруобуйалаах дьиэтин түннүктэрин ыстаабанын быыһыгар төрөөбүт хараҥаччылар, Сүөдэрдээҕи атыҥыраабыт курдук, «чир-р-р!» дэһэ-дэһэ, халлааны хайа суруйан ааһаллар.
– Мин… Сүөдэрбин ээ, – диир Сүөдэр, дьиэлээх тойон кини эҕэрдэтигэр тугу да хардарбатаҕыттан кыбыстыбыт куолаһынан.
Лэгиэнтэй атыыһыт: «Сүөдэр буол ээ, онно мин туох кыһалҕалаахпыный?» – диэбиттии көрүтэлиир.
Маайа тулуйан турбат. Кини, күнү быһа хааман, атаҕа ыалдьар, сылайбыта, аччыктаабыта да бэрт. Ол да буоллар кыһыйан-абаран, Сүөдэри ыҥырар:
– Сүөдээр, атын сиргэ барыах!
– Туох соруктаах сылдьар дьонноргутуй? – диэн Лэгиэнтэй атыыһыт дьэ онно ыйытар.
– Үлэ-хамнас кэпсэтиэ этибит, – диир Сүөдэр аат эрэ харата. Кини манна кэлэригэр: «Лэгиэнтэй атыыһыт миигин олбуорун иһигэр киирэрбин аҕай кытта билиэ!» – дии саныы испитэ. Онто ити баар, атыыһыта кинини билиэн да, истиэн да баҕарбат быһыылаах!
– Үлэ… м-м-м… үлэ? Ол мин үлэни түҥэтэ олорор сурахпын истэн кэллигит дуо?.. Билигин миэхэ хамначчыт наадата суох! – Лэгиэнтэй атыыһыт, кирилиэһиттэн
