begin deur na die hond te skop. Maar sy voel nie opgeruimd nie.
Dink hy sy is ’n los meisie sonder integriteit? Dink hy Ras du Toit is ’n wolf, ’n goedkoop kansvatter?
Of dink hy sy is ’n koolkop wat aangebrand het, wat vir niks beters bestem is nie as tik en huis aan die kant maak en kinders grootmaak? Dink hy sy waardeer nie komplimente nie, het hulle nie nodig nie? Sy is sonder ambisie?
“Taalaanvoeling,” het Ras gesê en haar genooi om te kom sit, omdat hy belanggestel het in wat sy dink, omdat hy vertroue in haar en haar oordeel het. Hy het ook gevra sy moet eerlik wees. As sy eerlik is, sien sy kans om die manuskrip te evalueer? Ja, dink Carina. Op skool was sy ’n fanatiese boekwurm, van graad een tot matriek. Vóór en ná haar twaalfde verjaardag. Selfs nou, tien jaar later, voel sy ’n gemis as sy nie besig is om ’n boek te lees nie. Boeke is haar lewe. En kinders ook, jong mense.
Maar is dit genoeg aanleg? Om boeke en kinders te ken en bedrewe te wees in tale? Wat gebeur as sy nie kan oordeel nie; nie kan swem nie en aan die diep kant verdrink? Sy is bang Ras oorskat haar vermoëns.
“Kan ek help afdroog?” bied Tinus aan.
En weer die helfte van die glase breek en haar vadoeke bemors?
“Toe maar, dankie, ek kom reg.”
“Gee, laat ek jou help.”
Carina is moeg en geïrriteerd. “Néé dánkie.”
Plaas van afdroog, pak hy weg. Hy hanteer elke bord en bak en skottel versigtig en bêre dit op die regte plek. Daarna maak hy vir hulle koffie.
Keramiekbeker in die hand, kom sit hy met gekruisde bene langs Carina op die wasbak.
“Jy lyk mooi vandag.”
Sy weet hy sal nie kan sê watter kleur haar rok is of hoe haar hare lyk as sy hom sou vra nie. Hy sal nie kan sê of sy skoene aanhet en of haar gesig gegrimeer is nie.
“Dankie.”
“Ek praat aldag oor poedels en bankwissels en aksepkoerse. Dit verveel jou seker. Vertel my meer van jóú dag.”
Haar pa het gesê ’n huwelik bestaan uit gee en neem. Meer gee as neem. Carina gee vir haar man die beskuitblik aan. Dis makliker as vergiffenis en liefkosings.
“Ek het alles vertel wat daar te vertel is.”
“Jy het gisteraand van Pieter van Breda begin vertel toe ek jou in die rede geval het. Was hy by Fokus?”
“Gebel. Dit was wonderlik om te dink ek praat met hom. Ek het ’n eerste uitgawe van Tolgras. As hy kantoor toe kom om weer oor tantième te kla, gaan ek meneer Du Toit vra om hom te vra om die boek vir my te teken.”
“Het jy Du Toit se toestemming daarvoor nodig?”
“Nee, seker nie. Ek bedoel: ek gaan Pieter van Breda vra om die boek vir my te teken.”
“Hy sal dit as ’n kompliment beskou en dan is die uitgawe meer werd.”
“Ja.”
“Met of sonder Du Toit se toestemming.”
“Ja.”
“Het hy al ooit ’n boek geskryf?”
“Ek weet nie. Moontlik. Hy lyk skeppend.”
“Hoe oud is die vent?”
Carina wens hy wil ophou om na Ras du Toit as “die vent” te verwys. “Dertig, vyf en dertig … maak dit saak?”
“Hy het ’n vet pos en verdien seker ’n vet salaris.”
“Ek weet nie.”
Die beskuitblik is vergete. Tinus is lank stil. Hy sit ingedagte en afgetrokke met sy hande om die koffiebeker gevou.
“Geld is nie belangrik nie. Dalk was dit ’n fout dat jy gaan werk het, Carrie,” sê hy eindelik. “Dit was dalk glad nie wys nie. Jy werk bedags onder druk, daar is menseverhoudings wat probleme skep en wat jy moet verwerk. Dit maak jou saans moeg en kortgebonde.”
“Miskien.”
“Ons kan op my salaris en met die hulp van ons spaargeld kop bo water hou. Dit is nie nodig dat jy werk en boonop nog die huishouding behartig nie. Ek kan vir jou sorg en die einde van die jaar is my kop deur. Dan het ons ook nie meer die las van bykomende studiegeld nie.”
Carina se hande verstil. Sy kyk na Tinus. “Wat sal gebeur as ek besluit ek wil ook verder studeer?”
“Wil jy?”
“Dalk moes ek, lankal.”
“Jy hoef nie. Jy het nie nodig om uitgewer te word nie. Ek kan vir jou sorg.”
Hoeveel keer gaan hy dit nóg sê? Dink hy die alfa en omega van ’n vrou se bestaan is om mevrou so en so te wees, aan haar man se sy, sy eggo en getroue skaduwee, sonder ’n eie persoonlikheid en identiteit?
“Of dalk moes jy by ons kantoor kom werk het, waar ek naby is om jou te help.”
“Of dop te hou?”
“Help,” herhaal Tinus.
Help die afgrond in, ja. Carina lewer nie kommentaar nie. Sy is dankbaar toe hulle uiteindelik kan eet, sy die soveelste keer opwas en daarna gaan slaap. Môre is gelukkig Vrydag. En dan, dankie tog, naweek!
By Fokus heers daar ook ’n naweek-atmosfeer. Tertia se seun is aangewys as prefek en die algemene uitgewery brei uit. Jan Goosen het bevordering gekry. Hy bly steeds vertaler, maar is van die volgende week af uitgewer ook; skoolboeke. Jan koop koek en southappies en Tertia drinkgoed, om die goeie nuus te vier.
Net Henk bly afsydig en ontwykend. Hy maak ’n toespraak om hul nuwe kollega welkom te heet, maar loop wye, Kaapse draaie om hul tikster.
“Word uitgewers toegelaat om manuskripte huis toe te neem?” vra Carina.
“Fotokopieë. Vra Hermie om vir jou te maak.”
“Bêre die oorspronklike in Johanna, in die kluis,” gee Jan raad.
Rasmus het ’n promosievergadering gehad en daag eers teen die einde by die partytjie op.
“Hoekom wil jy fotostate huis toe neem?” wil hy weet.
Sy mansjetknope en das hang los. Net so moeg en oorwerk soos Tinus, dink Carina. Die verskil is net dat hy sy spanning kan hanteer en dit nie op potte en panne en ander mense uithaal nie.
“Noordvlug is belangrik. Die telefoon lui kort-kort en daar is te veel onderbrekings, meneer Du Toit, dat ek behoorlik op die manuskrip kan konsentreer, soos ek graag sou wou.”
“En te veel notules en liassering om op datum te kry?” las hy by. “Ek sal met ons volgende uitbreiding vir jou ’n assistent moet kry.”
Assistent-sekretaresse? Of ’n meisie
