was ten volle geïntegreer. Die stowe, yskaste en wasmasjiene wat ek gedurende die dag verkoop het, het ek ná ure afgelewer met die hulp van Kloppers se afleweringspersoneel en hul oranje Datsun-bakkies. Om na spesifieke doelwitte te werk sowel as om hulle te bereik, het ek baie vervullend gevind.
Gedurende hierdie tyd het ek ook die Bloemfonteinse Renault Klub gestig. Dit was die goue era van Renault se motorsportsukses met hul Alconi-, Gordini- en Alpine-modelle en entoesiasme vir die handelsmerk het hoog geloop. Klublede het op naweekuitstappies gegaan, en ons het ons eie gymkanas, saamtrekke en kwartmylwedrenne georganiseer. My Dauphine moes plek maak vir ’n wit 1964-Renault Caravelletweedeur-sportmodel. Alhoewel die Caravelle reeds 160 000 km op die afstandmeter gehad het toe ek dit gekoop het, was dit in ’n perfekte toestand en my absolute trots en vreugde. Soseer dat ek dit minstens drie keer per week gewas en poleer het.
Die uitdaging om ’n uiteenlopende groep Renault-eienaars almal in ’n klub saam te snoer, was ’n leierskaps- en bestuursuitdaging. Ook het ek dit ontsettend geniet om aan motorsport deel te neem. Ek en Tillie het ’n paar tydrenne saam gedoen, met haar as die navigator. My manewales agter die stuur was wel die oorsaak van ’n karsiek verloofde en ’n paar onbeplande noodstoppe, tog was ons ’n formidabele span – en ons verhouding het dit oorleef. Die toppunt van my kort en onbeduidende motorsportloopbaan was die drieuur-uithouwedren waaraan ek saam met ’n ander Renault-fanatikus, Sam Scholtz, deelgeneem het. Die motor was ’n warmgemaakte Dauphine wat ons opgebou het met onderdele wat ons grootliks by skrootwerwe bekom het. Ondanks ons skrapse begroting en beperkte ervaring as renjaers, en ’n oranje karretjie wat bly oorverhit het, het ons die wedren voltooi. Terwyl ons mekaar in die kuipe van die Bloemfonteinse Brandkop-renbaan omhels het, het die trane van trots geloop.
Die Renault Klub het floreer en gou met byna 100 aktiewe lede gespog. Nie verrassend nie, het Renault se markaandeel in Bloemfontein voordeel geput uit die hoë profiel wat ons in die gemeenskap geniet het. Die plaaslike handelaar het ons goed ondersteun. Terwyl ek voorsitter van die klub was, het ek verder ’n goeie verhouding met Vincent Wright, Renault Afrika se skakelhoof, opgebou. Min het ek geweet dat hy drie jaar later, in 1973, die deur by Toyota SA vir my sou oopmaak.
Nadat ek my honneursgraad in bedryfsekonomie verwerf het, is ek die pos van junior dosent en navorser by die Instituut vir Sosiale en Ekonomiese Navorsing (ISEN) aan die Universiteit van die Vrystaat aangebied. Ek het die pos aanvaar, aangesien ek my meestersgraad wou doen, en Kloppers se stof van my voete af geskud. By ISEN het ek by interessante projekte betrokke geraak, wat daarop gemik was om verdere ekonomiese agteruitgang van die Vrystaatse platteland te voorkom. Ek het ook hard aan my verhandeling gewerk. Ek wou altyd graag my passie vir motors in my loopbaan uitleef, en daarom het ek besluit om die lewensvatbaarheid van die kleinhandelmotorsektor in Bloemfontein as my tesisonderwerp te gebruik. Die kwantitatiewe navorsing wat ek moes doen, het my genoodsaak om die meeste van die groot motorhandelaars persoonlik te ontmoet, en eerstehands by hulle te leer. Hul terugvoer sou my in my toekomstige loopbaan in die motorbedryf goed te staan kom.
In daardie jare het ek ook by die motortydskrif CAR aangesluit as deeltydse motorsportkorrespondent vir die Vrystaat. Gewapen met my notaboek en kamera het ek naweke die verskillende baan- en tydrenne bygewoon en daarna geswoeg om kort artikels in my beste Engels te skryf. My woordeskat was maar redelik beperk, aangesien dat ek op die Afrikaanse platteland grootgeword het. Daardie jare het ek het maar vier Engelse woorde geken: “yes”, “no” en natuurlik “Ford’ en ‘Chev”!
Ek sal altyd dankbaar bly teenoor CAR, en Alan Ramsay in besonder, vir hierdie geleentheid. My vriendskap met Alan het oor die jare versterk, en is steeds een van my heel kosbaarste. Dit was veral ’n baie groot eer toe Alan my baie jare later, in 2007, gevra het om ’n toespraak – in Engels, nogal – by die viering van CAR se 50ste bestaansjaar te maak.
My trotsste dag ooit was 4 September 1971, my en Tillie se troudag. My profetiese woorde aan my ma drie jaar tevore nadat ek vir Tillie ontmoet het, het nou waar geword. Die emosie wat ek ervaar het toe Tillie aan haar pa se sy by die paadjie afgestap het, was amper oorweldigend. Tillie was en sal altyd my droomvrou bly – beginselvas, intelligent, bekwaam en beeldskoon. Oor die jare het my respek vir haar net gegroei. Sy is my ideale lewensmaat, wie se raad, hulp en ondersteuning my lewe vanuit elke oogpunt verryk het. Haar perfekte voorbeeld bly daagliks ’n bron van inspirasie, en die sleutelrol wat sy in ons gesin speel ’n bron van eindelose waardering. Net so was haar bydrae in my besigheidsloopbaan van onskatbare waarde. Sy was grootliks verantwoordelik vir die grootmaak van ons drie seuns, ’n taak waarvoor sy haar eie loopbaan opgeoffer het, en met uitnemendheid gehanteer het. In my hart is daar ’n groot monument wat ek tot haar eer opgerig het.
Ná die voltooiing van my MCom in Oktober 1972 het ek begin om in alle erns op moontlike loopbaangeleenthede in die motorbedryf te fokus. As gevolg van my betrokkenheid by CAR en die Renault Klub het ek noue kontak gehad met Vincent Wright, voorheen van Renault Afrika, wat in die tussentyd by Toyota SA as skakelhoof aangesluit het. Ek het ’n gepaste brief aan Vincent geskryf, waarin ek navraag gedoen het oor moontlike werksgeleenthede, met ’n kort uittreksel van my tesis ingesluit. Soortgelyke briewe is ook na beide die Volkswagen en Ford-hoofkantoor gestuur.
My eerste keuse was ongetwyfeld ’n loopbaan by Toyota Suid-Afrika (TSA). As ’n Afrikaanssprekende Suid-Afrikaner het ek sterk met die stigter van TSA, dr. Albert Wessels, geïdentifiseer. My pa het hom geken en met hoë agting van hom gepraat. Dr. Wessels was ’n keer of wat in die verlede by ons aan huis toe hy nog die eienaar van die klerevervaardiger Veka was. Hulle het destyds kleurbaadjies bemark toe my pa nog die hoof by die Hoërskool Bultfontein was.
Danksy Vincent wat vir my ’n weg by Colin Adcock, die besturende direkteur van Toyota Suid Afrika se bemarkingsmaatskappy, gebaan het, was daar positiewe reaksie. Vroeg in Januarie 1973 het ek ’n oproep ontvang van Ray Schulz, een van die senior bestuurders. Die uitkoms was ’n vergadering met Ray in Bloemfontein en ’n formele werksaanbod ’n week of twee later. My dankbaarheid en opgewondenheid het geen perke geken nie – ek was uiteindelik besig om my droom te verwesenlik.
Skielik is ons rustige lewe in Bloemfontein ontwrig. Die huis wat ons skaars ’n jaar gelede gekoop het, moes verkoop word, en ons moes ’n nuwe heenkome in Pretoria vind. Ons het vroeg een Vrydagoggend Pretoria toe gery, en teen vyfuur daardie selfde middag nog het ons ’n nuwe huis gekoop – in ’n straat met die onheilspellende naam Vampirestraat nogal! Ons het daardie aand na die Vrystaat teruggekeer as trotse nuwe huiseienaars, ongeag van die naam van die straat waarin ons ons begewe het. Gelukkig het ons wonderlike bure, Hennie en Kittie Swanepoel, gou enige negatiewe gevoelens wat ons oor hierdie vreemde straatnaam kon hê uit die weg geruim. Nadat ons ingetrek het, het ons tot ons verligting agtergekom dat al die strate in die buurt na militêre vliegtuie noem is – vandaar die “Vampire”.
Terug in Bloemfontein het die besef tot my deurgedring dat die skuif ons lewens onderstebo sou draai. Ek sou totsiens moes sê aan die veilige hawe van die akademiese lewe aan die universiteit. Tillie het in 1970 haar BSc-graad voltooi met wiskunde en sielkunde as hoofvakke, en het haar loopbaan by ’n siviele ingenieursfirma as ’n rekenaarprogrammeerder begin. Nou moes sy ’n werk waarvoor sy baie lief was, prysgee. Ons moes ook albei ons families in Bloemfontein agterlaat. Drie weke later was dit tyd om te trek, en ek was gereed vir my nuwe loopbaan. Ek en Tillie was albei opgewonde en vol afwagting oor die nuwe avontuur wat op ons gewag het.
Dit was daar in Vampirestraat waar ons twee oudste seuns, Brand en Jan-Louis, in 1974 en 1976 gebore is. Jaco, die jongste, is in 1979 gebore nadat ons Johannesburg toe getrek het, twee jaar vantevore. Die emosies wat ek met elk van my seuns se geboorte ervaar het, is onbeskryflik. Om my eie seun in my arms vas te hou het ’n ongelooflike gevoel van trots en verantwoordelikheid by my wakker gemaak. Skielik het my doel in die lewe drasties verander..
Die vreugde en voorreg om ’n pa vir my drie seuns te wees, elkeen op sy eie manier besonder spesiaal, sal ’n hele boek op sy eie kan vul; dit is nie waaroor hierdie boek gaan nie. Maar wat ek wel
