GEBED: Die les van die vaste fondament is ’n les vir elke tyd en lewe, Here, ook vir myne. Wees U my fondament, dan sal ek nie wankel nie.
19 Februarie Lukas 10:25-37
DIE BARMHARTIGE SAMARITAAN
“Maar ’n Samaritaan wat op reis was, het op hom afgekom …” (Luk 10:33).
Jesus skets ’n lewensgetroue agtergrond. Van Jerusalem (697 m bo seespieël) tot by die Dooie See naby Jerigo (394 m onder seespieël), is daar ’n val van 1 091 m binne 32 km. Die rotsagtige pad met sy engtes en skerp draaie was ’n rowerparadys, bekend as die “Rooi Pad”. Daar was ook ’n herberg, wat sedertdien in puin verval het.
Jesus kies ’n verteenwoordigende groepie karakters. Die reisiger was dwaas genoeg om die pad alleen te loop, veral met iets waardevols by hom. Maar so is dit, en daar lê hy nou. Dan kom ’n priester, wat haastig verbysteek; raak hy dalk ’n lyk aan, is hy sewe dae onrein (Num 19:11), en sy ampsdiens ly daaronder. Dieselfde met die Leviet, wat bowendien vrees dat die toneel ’n strik kan wees; veiligheid eerste. Laastens kom die Samaritaan. Die naam het nie net ’n volksgroep nie, maar enige ongewenste persoon beskryf. So word Jesus ook vir ’n “Samaritaan” uitgeskel (Joh 8:48).
Hierdie Samaritaan is egter aan die herbergier bekend om sy eerlikheid, en sy barmhartigheid spreek uit die manier waarop hy sonder om twee keer te dink homself ontrief: sy reisplan verander, sy beursie skud. Jesus vra vir die wetgeleerde wat die strikvraag gestel het: “Wat staan in die Wet? Wat lees jy daar?” Dele van die Wet is deur ortodokse Jode in ’n leerhouertje om die pols gedra. Levitikus 19:18 sou ook daar wees: “Jy moet jou naaste liefhê soos jouself.” Maar “naaste” is vertolk as volksgenote. Jesus gooi dit omver wanneer Hy te kenne gee dat jy elke mens moet help wat oor jou pad kom. Hierdie gelykenis is al so opgesom: Die rower het gesê: “Wat joune is, is myne.” Die priester en Leviet het gesê: “Wat myne is, is myne.” Die Samaritaan het gesê: “Wat myne is, is joune.”
GEBED: Ek vra, Here, dat U my oë deur u Gees sal oopmaak vir die nood van my naaste. Toon U vir my kanale en terreine aan wat ek dalk nog nie self raakgesien het nie.
20 Februarie Lukas 11:1-4
“HERE, LEER ONS BID”
Toe Hy klaar was, sê een van sy dissipels vir Hom: “Here, leer ons bid …” (Luk 11:1).
Waarskynlik bedoel die dissipels: “Here, leer ons só bid.” Hulle het Jesus dopgehou en is getref deur die totale oorgawe op sy gesig. Dit hoef nie te beteken dat Hy lank gebid het, of verhewe, of selfs hoorbaar nie. Daar is ’n gedig oor die skietgebed van ’n ruiter wat hom van sy perd af doodgeval het: “Between the stirrup and the ground, I mercy sought, I mercy found.” Dit, weer, herinner aan die kreungebed van die moordenaar aan die kruis, en Jesus se antwoord: “Vandag sal jy saam met My in die paradys wees” (Luk 23:43).
Gebed is ’n lewenswyse, ’n ontspanne praat-met-die-Here: of ek hardop bid, of stil bid, of gebede in my gedagtes dink, of alleen bid of in ’n groep. Daar is veel versterking in die koinonia, geestelike samesyn, die bid saam met gelowiges, maar dit “verbeter” nie my gebed nie. Die gebruik van kettinggebede deur teksboodskappe of e-pos het mode geword. Dis nie dat God hardhorend is en beter hoor as daar baie stemme is nie, maar Hy het begrip vir die menslike behoefte aan samesyn, veral in nood; die kwessie van “Gedeelde leed is halwe leed.” Solank daar nie bygelowige waarde daaraan geheg word nie, en solank ons mekaar nie kritiseer oor gebedsgebruike nie. Geen mens ken ’n ander mens se verhouding tot God nie. Ons manier van bid kan uiteenlopend wees, soos die spikkels wanneer ’n druppel kwiksilwer op die grond val. Maar as dit versamel word in God se “wierookbak”, vorm dit een volmaakte silwer druppel. Die geliefde apostel Johannes sien ’n toneel in een van sy visioene op Patmos: “Die rook van die wierook wat deur die engel geoffer is, het saam met die gebede van die gelowiges opgestyg voor God” (Op 8:4).
GEBED: Dankie dat U vir ons die direkte lyn na U toe gegee het, Here. Help my om dit te gebruik, nie net op gesette tye nie maar oral en elke oomblik. U hoor ook my dag lange woordelose gebede.
21 Februarie Lukas 11:5-13
DIE “ONBESKAAMDE” VRIEND
“Moet my nie lastig val nie! Die deur is al gesluit, en ek en my kinders is al in die bed” (Luk 11:7).
Jesus praat weer eens in die gebruike en idioom van sy tyd. In die Ooste is gasvryheid ’n morele verpligting (Eks 22:21, 23:9; Lev 19:34; Heb 13:2; dagstukkie 11 Apr). Die laatkommery is ook begryplik. In Palestina sou ’n voetreisiger in die aand, veral in die maanlig, reis om die hitte van die dag te vermy. Hierdie gasheer word laatnag onkant betrap: sy brood is op. Ook vanweë die klimaat, word daar meestal net genoeg vir een dag gebak.
Hy haas hom om ’n vriend op te klop. In die Ooste word daar ook net aan ’n geslote deur geklop as dit onvermydelik is. Deur die dag staan die deur oop, ’n geval van “my huis is jou huis”. Die armer huis, veral in die dorp, is soms snags gedeel met die pluimvee en bokke. Die groot gesin slaap op oopgerolde slaapmatte, dalk rondom ’n deurnagvuurtjie. Is dit vreemd dat hierdie huiseienaar nie sou wou opstaan nie? Om plek te maak om die deur oop te kry, was ’n kwessie. Kleintjies begin knies, hoenders kir, bokke proes. Die huisheer hou asem op … maar die geklop en geroep hou aan, sodat hy tog maar opstaan ter wille van die man se “onbeskaamdheid” (Luk 11:8 OAV).
Met hierdie gelykenis leer Jesus sy dissipels meer van gebed; nie deur ooreenkoms nie, maar deur kontras. As ’n aardse vriend só optree, en ’n aardse ouer (Luk 11:11-13), hoeveel te meer ons hemelse Vader? Dit beteken nie dat ons deur vurige gebed ’n antwoord uit ’n onwillige God probeer wring nie, eerder dat ons ’n gewillige God vertrou om te weet wat ons nodig het nog voor ons vra. En as dit lyk of Hy nie antwoord nie, het jy waarskynlik nog nie genoeg jare gelewe nie. Vra ouer mense om terug te kyk en jou te vertel volgens watter vreemde weë en tye God meermale geantwoord het. Vra hulle oor God se GPS.
GEBED: Help my om nie moedeloos te word as dit lyk of U nie antwoord nie, Here. U hoor in elk geval, en dikwels berei U reeds die verhoring ver buite en bo my wete voor.
22 Februarie Lukas 13:31-35
DIE VERSKILLENDE FARISEËRS
Op daardie selfde oomblik het ’n aantal Fariseërs vir Jesus kom sê: “U moet padgee …” (Luk 13:31).
Soos die priesters nie almal oor een kam geskeer kon word nie (dagstukkie 20 Jan), so ook die Fariseërs. Paulus was ’n Fariseër en sy pa ook (Hand 23:6). Hulle was nie skrifgeleerdes nie, hoewel van hulle ook skrifgeleerdes was, soos die verstandige Nikodemus (Joh 3:1; 7:50-51). Die Fariseërs was ’n godsdienstige, politieke party, met die Sadduseërs as opposisie. Hoewel hulle Jesus sterk teengestaan en Hy hulle sterk berispe het (Matt 23; Luk 11), was daar behalwe Nikodemus ook ander wat Hom goedgesind was en Hom teen Herodes Antipas kom waarsku het.
Daar was, soos in alle groepe, goeie en minder goeie Fariseërs. Die Jode self het hulle in sewe groepe verdeel. Natuurlik was die indeling nie klinkklaar nie, en eienskappe kon oorvleuel. Eerstens was daar die skouersoort, wat hulle goeie dade “op die skouer” dra sodat almal dit kan sien. Tweedens, die wag-’n-bietjies, wat altyd rede vind om ’n goeie daad uit te stel. Derdens, die bloeiendes, wat moedswillig teen hoeke van huise en mure vasloop soos hulle wegkyk van vroue op straat; hulle kneusplekke was hulle sedelike medaljes. Vierdens, die boggelrûe wat weens oordrewe nederigheid vooroor loop. Vyfdens, die berekenaars wat gedurig hulle goeie dade in ’n gunstige balansstaat opstel (vgl die gebed van die Fariseër,
