hy die alfa en omega van haar bestaan was.
Ek en Klein-Danie het gou maats met die bure se seuns gemaak. Die een was bietjie ouer as ons, die ander een ’n jaar jonger. Engelse kinders, wat nie in ons skool was nie, maar na ’n privaat skool gegaan het. Ek het net saamgespeel as ek en Helena nie planne vir die dag gemaak het nie. Ons het een Saterdagmiddag touch-rugby buite op die grasperk gespeel. Ek het net vir Klein-Danie getackle, toe ek ’n nattigheid tussen my bene voel. In die badkamer het ek die bloed gesien en gedink dit is hoe die Here my straf. Ek sou my doodbloei. Nogtans het ek uitgegaan om verder te speel en dit eenvoudig geïgnoreer. Die aand in die bad het ek my ma geroep en na my broekie gewys.
“O, nou word my meisiekind groot!” het sy uitgeroep. Wat dit veronderstel was om te beteken, sou ek nie kon raai nie. Ek dog ek gaan dood, nou moes ek hoor dat ek grootword. Sy het vir my doekies gebring, gewys hoe ek dit moet gebruik, geglimlag en geloop. Vir my het sy met meer vrae as antwoorde gelos.
En hy was terug. Carli het deurgeslaap op ses weke, die sewende week het hy my kamerdeur oopgestoot. Hy het nie eens die feit dat ek bloei, dat ek ’n doekie tussen my bene het, ontsien nie.
Oktober. Die maand waarin ek veertien geword het, is Carli gedoop. Sy het pragtig gelyk in ’n baie lang, wit dooprok. My ma het net so mooi gelyk. Sy het die meeste van haar ekstra gewig afgeskud en al was daar nog ’n effense swelling oor haar maag, was sy amper weer so maer soos vroeër. Ek het vir die eerste keer broekiekouse gedra, nie die aaklige wit kouse van vroeër nie. ’n Mooi wye pienk-en-wit rok. Ek het vir Carli die kerk ingebring, Klein-Danie het haar uitgedra. Ons twee moes na haar kyk terwyl ons wag vir die diens om klaar te maak. Sy was stroopsoet, het deur die hele plegtigheid geslaap, soms verbete aan haar fopspeen begin suig, maar nooit haar oë oopgemaak nie. Ná die diens was daar tee by ons huis, waar my ma wéér aan almal vertel het hoe bevoorreg en geseënd sy was.
Ek het die ware storie oor waar babas vandaan kom, en hoekom ons menstrueer, by Helena gehoor, sy het alles van alles geweet wat verbode was. Haar ma het in ’n baie oop verhouding met haar kinders geglo, en Helena het geglo dat sy my ook daaroor moes inlig, aangesien my ma haar moederlike pligte so skaamteloos verwaarloos het.
“Hoekom bloei ek een maand, en dan weer twee nie?” het ek bekommerd vir Helena gevra. Ons was op die strand. Die luilekker, lang Desembervakansie was eindelik hier.
“In die begin is dit maar so ongereeld. Dit sal nog regkom.”
“Ek haat dit om te menstrueer. Dit voel so … vuil!”
Sy het gelag. “Dis deel van vrouwees.”
“Ek haat dit om vrou te wees,” het ek gemompel.
Ek het geweet wat hy doen is sonde. Maar ek kon nie besluit of dit vir my ook sonde was nie.
Dit was in ons standerdsewejaar. Ek en Helena het pouses teen die muur van die badkamer aan die agterkant van die vierkant, waar ons eintlik veronderstel was om te wees, gesit.
“Wat doen jy en jou pa as julle alleen is?” het ek haar gevra.
“Jy behoort te weet dat dit maar swaar is om alleen met enige iemand in ons huis te wees.” Sy het haar skoolrok nog hoër opgeskuif sodat die son haar lang bene beter kon bykom.
Dit was waar, elke keer wat ek daar gekom het, was daar mense: maats van haar susters, kollegas van haar pa, kunstenaars wat vir haar ma kom kuier. Tot vandag toe is ek nog steeds nie seker dat ek wéét watter van die klomp meisies haar susters was nie.
“Ja, maar wat doen jy en jou pa saam, sonder die ander?”
“Gesels, jy weet mos dat ek meer met my pa gesels as die ander, hy is al een wat reg is.” Sy het met haar vinger teen haar kop getik. Haar pa het net sy kop geskud oor die vreemde mense wat soms daar opgedaag het. Dan sou hy vir ons knipoog en skalks lag. Hy het nooit gekla nie, nie eens as hy op die vloer moes sit en koerant lees omdat al die ander sitgoed oortrek staan van verf en kwaste of lap nie. Hy was so lief vir sy vrou.
“Ja, maar …” So moeilik.
“Anna, wat wil jy nou eintlik weet?”
Sy was nie dom nie.
Ek het weer stilgebly, kon haar nie vertel van daardie middag nie.
Dit was die middag toe ek later as gewoonlik van die skool af gekom het. Ons het ’n besonder strawwe balletklas gehad, en my ma was weg na haar stokperdjieklas. Sy het elke Maandagmiddag vyfuur na haar vriendin gery om haar stokperdjie, kersmakery, te gaan beoefen. Hy het my na die eetkamer geroep.
“Waar is Klein-Danie?” het ek dadelik gevra.
“Hy en daai vriend, wat is sy naam tog, het gaan draf. Jy moet my help om na Carli te kyk.”
“Ja, maar Helena het my genooi om daar te gaan eet, ek moet nog bad en aantrek, Ma het gesê dis reg. Jy hoef my nie te vat nie, ek ry sommer met my fiets en haar pa sal my terugbring.”
“Bel haar en sê jy kan nie kom nie, dis laat, jy moet huiswerk doen, en ek kyk nie alleen na Carli nie.”
“Maar my ma het gesê dis reg.”
“Praat jy teë? Bel haar nou, jy is nog nie te oud vir ’n pak nie. Nou. Voor ek jou donner.”
Ek het gaan bel, in trane; hy het my eetkamer toe geroep toe ek klaar was.
“Ek wil jou eers iets wys. Sit.”
Hy het na die eetkamertafel gewys en ek het gaan sit. Hy het baie opgewonde geklink en ek was nuuskierig. ’n Boek! het my hart gejuig toe hy ’n slapbandboek uit sy aktetas haal. Ek was, ís, mal oor boeke en het gehoop dat dit nie weer ’n cowboy-boek was soos die een wat hy laas vir my gebring het nie. Toe hy dit voor my neersit, het my hele lyf begin bewe. Dit was ’n fotoverhaal. Soos in die Keur. Maar ook glad nie, want die “akteurs” het stadig, bladsy vir bladsy van hulle klere ontslae geraak. Ek wou opstaan, maar ek kon nie, ek was lam. My bene wou nie na my kop luister en net wegloop nie. Hulle het die vreeslikste dinge gedoen in die foto’s. Hy het opgewonde na elke nuwe foto gewys en dinge gesê soos: “Dit moet ons net probeer, dit wil ek vanaand doen, dink jy jy sal dit kan regkry?”
My verstarde liggaam het lewe gekry en ek het opgespring, maar hy het my aan my arm teruggehou.
“Moenie vir jou ma vertel nie, jy weet wat sal gebeur.”
Dit was ’n dreigement waarmee hy vroeg reeds gekom het: as ek durf waag om my ma te vertel, sou hy ons uit die huis jaag. Waarheen sou ons kon gaan? My ma het nie familie gehad nie, sy was die enigste kind en my oupa en ouma was lank reeds dood. Hy sou vir Carli hou, het hy gesê. My ma sou haar doodtreur. “Onthou, sy werk nie meer nie, wie gaan vir haar werk gee, onthou, werk is skaars.” Ons sou op straat moes bly … En sy troefkaart: “Jy het nie meer ’n pa nie, onthou.”
Hoekom het hy die moeite gedoen om my te dreig? Het hy regtig gedink ek sou kon vertel? Want dit was nie net vrees wat my mond gesnoer het nie, dit was ook verleentheid. Hoe vertel jy jou ma, wat die grond aanbid waarop hy loop, dat hy dít doen? Ek sou nie kon nie, sy sou dit nóóit glo nie.
“Anna,” het hy hervat, “los jou gordyne vanaand oop wanneer jy gaan slaap. Dan trek jy stadig voor die venster uit. Onthou om jou lig aan te sit, en stádig uit te trek. Ek sal uitgaan as jy kamer toe gaan, maar ek wil sien, ek wil waarde vir my geld hê.” Hy het twee vyftigrandnote na my uitgehou.
Ek
