minute vantevore nog gesit het. Dit reën nou ook harder en sy is bewus van die feit dat sy nat word, maar sy gee nie om nie. André gaan bly wees, dink sy tevrede. Hy het gesê die damme is leeg; hulle pomp al maande lank uit.
Radar is glad nie gelukkig met die toedrag van sake nie. Hy tjank en lek aan haar gesig om te wys hy dink dis tyd dat hulle huis toe gaan. Dis tóé eers dat sy besef sy is aan die verkeerde kant van die rivier.
“Ons kan nie nou deurkom nie,” sê sy en vee die reën uit haar oë. “Dit was dom van my. Ons sal moet aanstap na die bruggie daar onder.”
Sy voeg die daad by die woord, maar sy kan nie ophou kyk na die dreunende water nie en sy bly langs die rivier stap. Die klippe waarop sy gewoonlik sit, is nou heeltemal bedek deur die rasende water en dit styg steeds sodat sy gedwing word om anderkant die beboste strook te loop. Dit reën nou hard en sy besef vir die eerste keer dat dit al aand is; die donkerte is nie net te wyte aan die storm nie. Gelukkig ken sy die pad en sy stap aan, alhoewel sy haar verwens dat sy nie betyds gesorg het dat sy aan die regte kant van die rivier is nie. Om nou by die bruggie te kom, is ’n ompad en sy is deurnat en koud.
Toe André by die huis kom, is hy ook nat, maar te dankbaar om om te gee. Soos altyd gaan hy eers stort en skoon aantrek voordat hy kombuis toe loop.
Dis verbasend stil, dink hy toe hy in die gang afstap. Radar was nie daar om hom te begroet nie en in die kombuis is alles stil en skoon soos Mieta dit gelaat het voordat sy huis toe is.
“Julia?” sê hy vraend en loer by die spens ook in. Sy staan hom nie gewoonlik op die stoep en inwag nie, maar sy kom altyd nader wanneer hy by die huis kom, en nadat hy gestort het, drink hulle gewoonlik iets voordat hulle aandete eet. Hy kyk by die eetkamer in, maar dis leeg en donker. Die woonkamer ook. By die klein tafeltjie is twee plekke gedek soos altyd, maar sy is nêrens te sien nie. “Julia?” roep hy harder en stap terug na haar slaapkamer.
Sy is ook nie daar nie. Hy skakel die lig aan en staan ’n oomblik lank en kyk. ’n Trui hang oor die stoel, ’n paar skoene is uitgeskop op die mat. Hy trek die deur weer toe en stap van kamer na kamer, bewus van ’n groeiende gevoel van beklemming. Nadat hy die hele huis deursoek het, stap hy uit op die stoep en om na die buitekamer, maar ook hier is alles donker en leeg. Hy sit sy hoed op en hardloop na die waenhuis. Sy het ’n swak vir die waenhuiskatte. Miskien was sy besig om hulle te voer toe die reën begin het. Die lig brand in die waenhuis en hy voel hoe verligting oor hom spoel toe hy van agter die opgestapelde sakke voer ’n geluid hoor. “Julia!” roep hy.
Maar dis Salmon, sy voorman, wat daar besig is om gereedskap te olie en weg te sit. “Dis net ek, meneer,” sê hy. “Ek wag dat die reën ophou.”
“Weet jy waar my vrou is?” vra André. Haar motor staan daar, sy kon nie gery het nie en buitendien ry sy nooit sonder om hom te sê nie.
Salmon kyk vinnig op, sien die kwelling in sy werkgewer se oë raak. “Sy’t mos gaan stap,” sê hy. “Ons het haar laatmiddag daar bo by die nek gesien.”
André maak sy oë toe. Dit voel asof ysterbande sy bors vasklem. “Die rivier kom af,” sê hy skor.
“Mevrou sou skuiling gesoek het,” sê Salmon troostend.
“Sy loop altyd in die rivierbedding.”
Salmon swyg, want hy weet dis waar. Hulle weet almal hoe lief die nuwe mevrou vir die rivierloop is.
“Dis nou so donker,” sê hy weifelend. “’n Mens sal nie weet waar om te begin soek nie.”
Hy loop saam met André na die deur en saam staan hulle en kyk na die berg, waar die wolke nou ligter is. “Die storm trek verby,” sê Salmon. “Die rivier sal vinnig afloop.”
André draai weg. “Ek gaan my baadjie aantrek.” Hy hardloop deur die stromende water oor die werf tot op die stoep en bly staan om die water uit sy oë te skud. Hy voel magteloos, vasgevang in sy eie kop asof hy nie weet wat om te doen of waar om te begin nie. Dis iets wat hy nie ken nie; hy is te alle tye ’n praktiese mens, iemand wat vinnig besluite kan neem, iemand wat weet wat die eise van ’n situasie is.
Nou voel hy asof sy bene van lood gemaak is; sy liggaam kan nie beweeg nie, al skarrel ’n duisend gedagtes deur sy kop. Hy kan nie ry nie. Die bakkie sal onmiddellik vasval in die modder en selfs in gewone omstandighede kan ’n mens nie naby die rivier ry nie. En as hy sou stap … Waar begin ’n mens? Bo in die nek? As sy deur die water meegesleur is, is sy lankal nie meer daar nie.
Maar sterker as al hierdie wanhopige gedagtes roep hy ’n kamer voor sy geestesoog, ’n losieshuiskamer met ’n leë bed, die eienares gebuk oor die bed, besig om dit skoon oor te trek.
“Waar is my ma?” vra die klein seuntjie in die deur. Hy hou sy boeksak in sy hand, sy ander hand is nog op die deurknop.
Die eienares kom nader, haar gesig besorg. Sy steek haar hand uit, wil aan hom vat, maar hy ruk weg.
“Waar is my ma?” skree hy, sy stem skril. “Sy was vanoggend nog hier.”
Sy het in die bed gelê, ja, soos die vorige week al, haar wange rooier as wat hy dit nog ooit vantevore gesien het. Soos appels, het hy gedink, rooiwangappels. Haar vel was warm en droog; toe hy haar daardie oggend gesoen het, het hy geskrik, want dit was winter; sy gesig en hande was yskoud. Die kamer was koud, dit was net sy ma wat so warm was.
“Sy’s weg,” sê die vrou vir hom. Sy vat hom vas en hy haat haar skielik. Sy was soos sy ouma, maar nou haat hy haar. Hy hoor nie wat sy sê nie, al haar stories van hoe sy ma skielik sieker geword het en die dokter … Dit vloei by hom verby; hy kyk net na die leë bed en hy skree.
“Waar is sy? Wat het julle met haar gedoen? Ek wil my ma hê!”
André sidder, hardloop die huis in, gryp sy baadjie en flitslig en hardloop in die reën in die rigting van die rivier. Die grond in die lande is so sag en deurweek dat hy tot by sy enkels insink, maar hy hardloop totdat hy by die rivier kom. Hy laat speel die flitslig oor die water. Dit dreun en druis nog steeds, maar aan die lyn van die opdrifsels kan hy sien dat die water reeds gesak het.
“Julia!” roep hy oor en oor. Die lig speel oor die oorkantste wal. Hy loop eers ’n ent na links, dan weer na regs. Dis ’n onbegonne taak. Dis te donker; een mens kan nie die hele lengte van die rivier deursoek nie. Hy sal al sy werkers moet gaan roep, nog flitse of fakkels kry. Hy draai om en begin terughardloop. Sy asem brand in sy bors, sy voete voel nou letterlik soos lood soos die modder saampak en sy gang vertraag.
Nee, maal dit deur sy kop. Asseblief, Here, nie weer nie. Moenie my weer alleen los nie. Moenie haar ook van my wegneem nie!
Hy hardloop soos hy van die oop graf af weggehardloop het. Hy onthou hoe iemand hom gejaag het, hom gevang het, hom teruggeneem het na die leë kamer en van daar af na die weeshuis. Dit was asof hy dae lank gehardloop het, asof hy gedink het as hy ver genoeg hardloop, gaan hy sy ma inhaal, sal hy weer by haar wees, sal hy haar kan terugbring na die bed waar hy elke middag langs haar gesit het, al het dit meesal gelyk asof sy hom nie eens hoor nie. Sy was ten minste daar en meteens was sy weg.
Hy het nie geglo wat hulle vir hom gesê het nie. Wat is dood? Waar is sy? Hoe kon sy net verdwyn het? Sy was nog daar toe hy skool toe geloop het en sy was weg toe hy terugkom. Hulle het vir hom probeer verduidelik. Sy is nou in die hemel. Hoe kon sy in die hemel wees as sy ook in die groot bruin kis was wat hulle in die grond laat sak het? Hoe kon hulle haar begrawe en blomme op haar pak en vir hom sê sy is nou op ’n plek waar sy nie meer siek is nie? Sy het hom alleen gelos, dis
