быў патоп. Недзе нехта на небе дзяржаў плаціну – тыдзень, месяц, год? – і раптам яе прарвала. І ўся вада шухнула ў гэты прарыў. Была яна халодная, проста ледзяная, нібыта ўсё гэта адбывалася не гарачым летам, а сцюдзёнай зімой.
Дождж ліў і ліў. Спачатку за белай сцяной не было нічога відаць, пасля пачалі праступаць, праразацца абрысы будынкаў, дрэў…
Мужчын трохі ратавала плашч-палатка, але вада прабівалася і праз яе, лілася ўкругу яе, з сукоў і лісця, буйнымі круглымі скалкамі збіралася на ствале і затворы кулямёта. Іван зганяў іх рукой. Трохлінейку Павел трымаў падпахай. Нарэшце напор вады быццам аслаб, трохі пасвятлела.
– Паглядзі, Павел… Ці не атака гэта?
Павел паднёс да вачэй бінокль, павёў ім у бок лесу, з якога можна было чакаць «гасцей». І ўбачыў людзей. Яны выбягалі з лесу і беглі ў сяло. Людзі былі ўзброеныя. Па форме было відаць, што гэта паліцэйскія і ўласаўцы. Але іхнія аўтаматы, карабіны былі за плячыма, і ствалы іх пазіралі дуламі ўніз.
– Іван, так у атаку не ідуць. Атака – гэта вінтоўка наперавес, разінуты рот, шалёныя вочы… Ты ведаеш, яны ратуюцца ад буры, ад навальніцы!.. Яны ўцякаюць з лесу ў сяло, пад стрэхі…
– А што рабіць нам?
– Што рабіць?.. Каб жа хто сказаў, што нам рабіць…
З вышыні было добра бачна, як людзі па двое, па трое ўбягаюць у «крук» сяла, бягуць па цэнтры вуліцы, а пасля знікаюць… Яны хаваліся ў дварах! А вуліцу запаўнялі новыя людзі! Іх было шмат. З «крука» яны ўжо выбягалі на прамую лінію сяла, і тут зноў усё паўтаралася: не хаваючыся, не прыгінаючыся, людзі беглі пасярод вуліцы і рассыпаліся па дварах. А ззаду набягалі новыя.
– Колькі іх? Думаю, не меней роты, – сказаў Іван.
– А мне здаецца, не меней батальёна.
– Калі так, то скора яны будуць у нас пад нагамі…
– Ці яны ў нас, ці мы ў іх… Лажыся за кулямёт. Мы можам падпусціць іх толькі да калодзежа… А калі пойдуць далей, нам нічога не застанецца, як пачаць бой…
А дождж не сціхаў. Ён быў усё такі ж белы, толькі цяпер ішоў наплывамі, быццам нехта махаў махалам – то мацней, то слабей. І чым бліжэй падбягалі людзі, тым ясней бачыліся іх постаці. Гэта былі ўжо не размытыя цені: у іх былі твары, рукі, ногі… Паўлу падалося, што ў адной з постацяў ён пазнаў брата…
Да калодзежа людзі не дабеглі. Яны растварыліся ў дальніх дварах, і зноў вуліца стала пустыннай.
Павел павярнуўся ў другі канец сяла: што там, як партызаны? Няўжо яны нічога не бачаць?.. І ўгледзеў, як з лесу ў другі «крук» сяла вылецела падвода. На ёй, стоячы ў поўны рост, круціў лейцамі над галавой дзядзька – той, што ехаў па жэрдзе і якога завярнулі партызаны. Ён гнаў каня ў сяло, і гнаў як не свайго…
А трохі воддаль, услед за падводай, хто прыгінаючыся, а хто на ўвесь рост, беглі партызаны. І яны, як і паліцэйскія, рассыпаліся па дварах. Вуліцу запаўнялі новыя партызаны і зараз жа аслабанялі яе, каб даць дарогу наступным. А тыя беглі і беглі…
Павел перадаў бінокль Івану:
– Паглядзі,
