się w nim fałszywe nuty.
Znaczek pocztowy z Paulem von Hindenburgiem (z archiwum prywatnego)
Hitler co prawda przegrał wybory prezydenckie w 1932 roku (dostał 36,8 procent głosów, ok. 13,4 mln wyborców), ale z dnia na dzień, za sprawą niezwykle sprawnej propagandy, pozyskiwał rzesze nowych, wpływowych zwolenników, w tym potentatów przemysłowych, którzy byli skłonni finansować jego kampanię i poczynania. Taki wynik wyborczy, choć nie zagwarantował sukcesu, niewątpliwie był krokiem milowym, by władzę w kraju przejąć.
I chociaż jego pierwszym oraz największym oponentem i rywalem był wiekowy, osiemdziesięcioczteroletni feldmarszałek Paul von Hindenburg37, który powiedział: „Nie mógłbym usprawiedliwić przed Bogiem, sumieniem i ojczyzną przekazania władzy jednej partii uprzedzonej wobec ludzi o odmiennych poglądach”, to pół roku później to właśnie on, po zaciekłych walkach politycznych, jako prezydent Republiki Weimarskiej mianował Adolfa Hitlera w południe 30 stycznia 1933 roku na kanclerza Rzeszy, prawdopodobnie nie do końca zdając sobie sprawę, jakie będą tego skutki. I że radykalne poglądy kanclerza niebawem zradykalizują poglądy całego narodu, stając się kamieniem węgielnym dla systemu, który stworzy między innymi taki koszmar jak Auschwitz.
Ulotka propagandowa: Hindenburg z Hitlerem (z archiwum prywatnego)
Rewers ulotki propagandowej (z archiwum prywatnego)
Hindenburg wraz z powołaniem rządu Hitlera rozpisał trzecie w ciągu roku wybory (po tych w lipcu i listopadzie 1932 r.).
Kanclerz, choć zintensyfikował kampanię przedwyborczą, nie próżnował na piastowanym stanowisku i już 28 lutego 1933 roku podpisał dekret rządu Rzeszy „O ochronie narodu i państwa” (Zum Schutz von Volk und Staat). W rzeczywistości pod pretekstem ochrony kraju przed komunistami, którzy jakoby byli odpowiedzialni za podpalenie Reichstagu, symbolu niemieckiej demokracji, zawiesił prawa obywatelskie, zmuszając Hindenburga do podpisania dekretu. W praktyce oznaczało to prawo do aresztowań i zatrzymań bez wyroku sądowego, cenzurę prasy, a tym samym koniec wolności słowa i odebranie głosu niezależnej prasie finansowanej z pozarządowych źródeł. W ten oto zgrabny sposób Adolf Hitler mógł wyeliminować wszystkich politycznych wrogów.
Rozpoczęła się pełna inwigilacja: podsłuchy telefoniczne, kontrola korespondencji, zakaz zgromadzeń, czego naturalną konsekwencją były masowe aresztowania przeciwników politycznych i osadzanie ich, pod pretekstem resocjalizacji, w obozach koncentracyjnych. Te z kolei, na przykład Dachau, były pokazywane zagranicznym notablom i gościom jako unikatowe i nowoczesne rozwiązanie, które, zamiast brutalnej i ostatecznej egzekucji, miało skłonić przeciwników politycznych do zmiany nastawienia i poglądów.
To była chwila, gdy narodziła się Trzecia Rzesza.
I choć 5 marca 1933 roku Adolf Hitler wygrał wybory, tuż obok kiełkowało dla niego nowe zagrożenie.
W łonie partii, której przewodził Hitler, rósł w siłę ktoś, kto nazywał się przyjacielem, lecz stanowił zagrożenie już w latach dwudziestych, a teraz z niezwykłym zdeterminowaniem chciał grać pierwsze skrzypce w partii.
W lutym 1934 roku Röhm przejął inicjatywę i przedłożył ministrowi obrony Wernerowi von Blombergowi38 odważny projekt zakładający, że dowodzone przez niego oddziały SA staną się główną siłą militarną w kraju. Ten szaleniec opętany pragnieniem władzy zamierzał dokonać przewrotu, pozbywając się armii i konstytucji weimarskiej, by stworzyć prawdziwe nazistowskie państwo polegające na sile jego oddziałów. Dla Führera było jasne, że zastąpienie regularnego wojska niezależnymi od niego formacjami SA to największe z możliwych zagrożeń, a realizacja tego planu zmiecie jego partię z powierzchni ziemi.
Znaczek pocztowy z Adolfem Hitlerem (z archiwum prywatnego)
Oczywiście rozwiązanie było proste i siłowe, a na kartach historii zapisało się jako „noc długich noży”39. Zastrzelony został nie tylko Röhm, brutalnie rozprawiono się też z innymi opozycjonistami i przeciwnikami.
Ta sytuacja uświadomiła Hitlerowi, że jego pozycja może budzić zazdrość i zawiść wśród popleczników nazizmu.
Zaczął mieć obsesję na punkcie bezpieczeństwa. Zawsze otaczał się esesmanami, podczas wieców towarzyszyły mu nie tylko nazistowskie flagi, ale również gotowe na wszystko bojówki SS. Panicznie bał się zamachu, żył w ciągłym strachu i paranoi, że zostanie otruty, zdradzony i ośmieszony. Niczym król Mitrydates zmuszał innych do próbowania posiłków, zatrudniając armię degustatorów.
„Ulubionymi warzywami Hitlera były groch, fasola i soczewica. «Osoby, które jedzą mięso – mawiał – są okrutne i bezlitosne, a przy tym całkowicie wyobcowane z natury». (…) Gwoli ścisłości należy dodać, iż potrawą mięsną, którą Hitler bardzo lubił i często spożywał, była bawarska zupa Leberknödel przyrządzana z wątróbki i klusek”40.
Był zagorzałym wegetarianinem, który podobno zamierzał wprowadzić zakaz spożywania mięsa w całej Europie. Czy do tego tyrana niespodziewanie przemówiły wilgotne, aksamitne oczy krów, które szły na rzeź? Wątpliwe. Wegetarianizm był podyktowany raczej coraz większymi problemami zdrowotnymi: wiecznymi bólami żołądka, permanentnym stresem, brakiem ćwiczeń fizycznych i ciągłymi eksperymentami z coraz to nowymi lekami i zastrzykami, którymi usiłowali go leczyć zaufani medycy. W efekcie Hitler łykał pigułki garściami i poddawał się wątpliwym zabiegom, doprowadzając organizm na skraj wytrzymałości. Zszargane nerwy leczył tabletkami i Wagnerem, poszukując spokoju w Obersalzbergu, nad którym zakazał przelotów samolotowych, zarówno w obawie o własne bezpieczeństwo, jak i by chronić się od nieznośnego huku silników.
Skrupulatnie ukrywał przed światem, że nie jest okazem zdrowia. Człowiek, który wierzył, że jest wybawicielem Niemiec i pociągnął za sobą miliony, w rzeczywistości był paranoikiem cierpiącym na impotencję, bezsenność, okresowe problemy z widzeniem, migreny, problemy z układem pokarmowym, układem krążenia i sercem, nadciśnienie tętnicze, epizody depresyjne i wreszcie na chorobę Parkinsona. Plotkowano również o syfilisie i panicznej obawie, że, podobnie jak matka, zapadnie na chorobę nowotworową.
W miarę upływu kolejnych, pełnych niedyspozycji i niedomagań miesięcy stawał się coraz większym i bardziej uzależnionym od leków hipochondrykiem, by wreszcie na kartach historii zapisać się jako największy wśród polityków i tyranów ćpun i lekoman. Zresztą brał nie tylko on. Kazał faszerować metamfetaminą41 pilotów i żołnierzy na froncie, uzależniając ich od narkotyków tylko po to, by zdeterminowani, w poczuciu siły, bez konieczności wypoczynku i snu, walczyli zacieklej i dłużej. Zresztą można odnieść wrażenie, że w tamtych latach ćpał, kto tylko mógł – świadomie
Paul Ludwig Hans Anton von Beneckendorff und von Hindenburg (ur. 2 października 1847 r. w Poznaniu, zm. 2 sierpnia 1934 r. w Neudeck) – niemiecki dowódca, feldmarszałek i polityk, w latach 1925–1934 prezydent Republiki Weimarskiej.
Werner Eduard Fritz von Blomberg (ur. 2 września 1878 r. w Stargardzie, zm. 14 marca 1946 r. w Norymberdze) – niemiecki feldmarszałek, podczas pierwszej wojny światowej służył na froncie zachodnim. W 1933 r. został generałem piechoty i ministrem Reichswehry.
Po dojściu do władzy Hitlera zadeklarował wobec niego lojalność. Od 1935 r. był ministrem wojny i naczelnym dowódcą Wehrmachtu. 1 kwietnia 1936 r. został feldmarszałkiem. W styczniu 1938 r. nieoczekiwanie został usunięty z armii i zwolniony ze służby wojskowej. Pretekstem był ślub z 26-letnią urzędniczką państwową Evą Gruhn (świadkami byli Adolf Hitler i Hermann Göring). Policja obyczajowa zawiadomiła berlińską policję kryminalną, że Gruhn była notowana za prostytucję i pornografię, a w młodości uciekła z czeskim Żydem, który prawdopodobnie nakłonił ją, by pozowała do zdjęć. Powiadomiony o aferze Hitler nakazał usunąć generała z armii i pozbawić go wszystkich tytułów wojskowych. Jednak prawdziwymi przyczynami odsunięcia feldmarszałka były zawiść Göringa i Himmlera o wpływy Blomberga w wojsku oraz niezadowolenie Hitlera z postawy generała, którą dokumentuje raport Hossbacha, adiutanta Hitlera.
Noc długich noży (niem.
Bartłomiej Zborski, op. cit., s. 10–11.
Metamfetamina – organiczny związek chemiczny, pochodna amfetaminy, stymulant. Metamfetamina została po raz pierwszy zsyntetyzowana w 1893 r. z efedryny przez japońskiego chemika Nagayoshiego Nagaiego. Pierwsze zastosowanie metamfetaminy na szerszą skalę miało miejsce w czasie drugiej wojny światowej, kiedy była stosowana jako środek pobudzający dla żołnierzy, od których wymagano aktywności bojowej przez długi czas (lotnicy, czołgiści). W latach 50. XX w. metamfetamina była stosowana jako lek między innymi w leczeniu otyłości. W latach 60. rozpoczęło się stosowanie jej jako narkotyku.
