organisasie bepaal, sal hy differensiasie as ’n goeie ding vir die span beskou en die soort spanatmosfeer bevorder waarin mense verskillende idees kan hê, dit kan opper en die vryheid het om hulself te wees. Hulle sou nie soos hy – of al die ander – hoef te dink nie. Die span sou dus die vryheid hê om groot dinge te vermag.
Dink aan nabetragtings in die Wall Street Journal of ander sakepublikasies oor hoof- uitvoerende beamptes of leiers wat afgedank is, organisasies vernietig het of dinge op die een of ander manier oor die afgrond gestuur het. Jy sal dikwels afkom op uitdrukkings soos “het afwykende opinies ontmoedig”, of “het meningsverskille as verraad beskou” of “het bedreig gevoel deur en vyandig opgetree teenoor dié wat nie saamgestem het nie”. Uiteindelik verloor ’n leier wat nie sterk en gedifferensieerde spanlede kan waardeer nie, die voordeel van hul teenwoordigheid en ontwikkel eerder ’n span wat bloot ’n verlenging van homself is en wat onderworpe is aan al die kwale en tekortkomings in sy eie kop.
Dink aan nog ’n aanleg wat Mark sal hê. Hy sal optree volgens die navorsingsbevindings wat betref sterk punte, talente, gawes en suksesvolle prestasie. Hy sal werk kies wat pas by sy aanleg en passie en sal dan sy tyd gebruik om te fokus op daardie take eerder as om hom te laat betrek by rigtings wat nie by hom pas nie. Sy identiteit sal altyd ’n interne GPS wees wat hom lei na die “ek” wat hy bedoel is om te wees en nie na die vervulling van iemand anders se missie op aarde nie. Hy sal na daardie ander areas kyk en in sy verstand die ekwivalent van “Ek is nie ’n voetbalspeler nie. Ek is ___” sê. Hy sal afsonderlik genoeg wees om sy aanlegte en gawes uit te leef. Differensiasie en afsonderlikheid is allerbelangrik.
Vraag: Waar is dit vir jou moeilik om apart en gedifferensieerd te bly van ander se druk om te wees wat hulle wil hê jy moet wees?
2. Inperking
’n Verdere belangrik funksie wat ’n grensstruktuur verskaf, is inperking. Dit beteken om letterlik iets wat vernietigend of skadelik is binne perke of onder beheer te hou. Wesenlik verhoed dit dat iets wat sleg is, uitbrei. Dit het enorme implikasies vir die sakewêreld en jou lewe.
Wanneer ’n kind verkeerd optree of oorweldig word deur negatiewe emosies of selfs impulse en gedrag, stel ’n liefdevolle persoon ’n perk vir hom of haar. Hulle gryp in en “beperk” die gedrag sagkens maar ferm, en sonder om self aanvallend te wees, sodat dit nie vererger nie. “Ek laat nie so ’n geskree toe nie. Jy moet na jou kamer gaan en daar bly tot jy bedaar het en saggies met my kan kom praat.” Die emosie en onvanpaste uiting daarvan word beperk. Dieselfde gebeur met die kind se impulsiewe gedrag. Hy word nie toegelaat om vrylik daaraan uiting te gee nie. Dit word beheer en beperk.
Onlangs was my vyfjarige dogtertjie baie omgekrap omdat sy iets nie kon doen nie en het aanhou kerm en al meer ontsteld geraak. Toe ek vir haar sê die antwoord bly “nee”, het sy nog meer ontsteld geraak. Ek het na haar gegaan, afgebuk sodat ek op haar vlak was en gesê: “Ek wil hê jy moet in die ander kamer gaan sit tot jy bedaar het en wanneer ek hoor dat jy twee minute lank stil is, sal ek met jou kom praat, maar nie voor jy kan stilbly nie.” Sy was eers omgekrap, maar na ’n paar minute het sy bedaar en na ’n rukkie geroep: “Pappa, ek kan nou praat.” Die struktuur en perke het haar gehelp om haar emosies te beperk en te kalmeer. Deur baie sulke ervarings leer kinders om hulself te beheer en binne perke te bly sodat hulle nie heeltemal oorstuur raak wanneer hulle radeloos voel nie. Later in hul lewe kan hulle self in hoogs plofbare situasies hul emosies in toom hou.
Net so belangrik is dat hulle deur inperking ook die vermoë internaliseer om perke vir ander te stel. My dogtertjie was by toe ’n maat se kat bietjie wild tekere gegaan het. Sy het gesê: “Snowball, jy lawaai te veel. Jy moet kamer toe gaan!” Sy het toe die kat in sy bed gesit en bygestaan om seker te maak die kat bly daar tot hy bedaar het. Sy was besig om die vermoë te internaliseer om nie net vir haarself nie, maar ook vir ander perke te stel.
Hierdie vermoë is later baie belangrik, veral vir leiers. Wanneer daar chaos in die span of die organisasie is, of venynige gesindhede, of die een of ander soort krisis, moet die leier ingryp en dit beperk. Sy moet seker maak dat dit nie versprei nie en eerder die orde herstel. Wanneer sy dan die skip weer op koers het, kom die mense tot bedaring. Wanneer ’n klant fout vind met alles en die verhouding wil verbreek, reageer die persoon wat perke kan stel nie op die krisis nie, maar tree eerder proaktief op om die klant se chaos te beperk en die verhouding te verbeter.
Terwyl ek aan hierdie boek gewerk het, het ’n reeks brande Suid-Kalifornië getref. In nuusberigte oor die ramp is gereeld genoem hoe kalm die mense in San Diego – die middelpunt van die krisis – gebly het. Nuuslesers het hierdie verskynsel toegeskryf aan plaaslike leiers wat orde geskep het en sodoende almal se vrees beperk het. Hulle het dit vergelyk met die gebrek aan beperking wat opvallend was na die ramp van orkaan Katrina. Die brande het gewoed, maar die struktuur wat die leiers voorsien het, het almal te midde van die krisis kalmeer.
Is jy daardie soort baas? Projekbestuurder? Leier, ouer of huweliksmaat? Kan jy iets beperk wat nie moet versprei of vererger nie? Dit is wat goeie grensstrukture doen.
Wanneer daar veranderings is of moeilike tye ’n organisasie tref, voer vrees en onsekerheid hoogty en verswak werkprestasie dikwels as die leier nie die nodige beperking kan voorsien nie. Hy kan self oorweldig voel weens die verandering en onsekerheid – of bloot nie die soort interne struktuur hê wat ons bespreek het nie – sodat hy dit nie aan ander kan voorsien nie. In ieder geval skep die onvermoë van ’n leier om beperking te voorsien ’n groot probleem.
Een van die ongelukkigste situasies wat ek al gesien het, was ’n maatskappy waar ’n wonderlik begaafde bestuurspan tot niet gegaan het weens die hoof- uitvoerende beampte se onvermoë om een visepresident se venynige interpersoonlike optrede te beperk. Die visepresident was hooghartig met ’n houding dat sy beter as ander is, en het groot verdeeldheid gesaai. Sy het mense se idees afgeskiet as hulle van haar verskil het en altyd die slegste van ander geglo eerder as om vir die ware feite omtrent ’n persoon of situasie te wag. Mettertyd het sy die span se eertydse eenheid vernietig en veral sekere mense erg benadeel.
Ek is ingeroep omdat verskeie mense wou bedank aangesien sy soveel verdeeldheid veroorsaak het dat selfs die direksie verdeeld was oor hul vertroue in die hoof- uitvoerende beampte. Hy het die pos vyf jaar lank beklee en tot in daardie stadium ’n goeie verhouding met die direksie en die span gehad. Die visepresident se gekonkel en rugstekery het hom egter ondergekry.
’n Leier met goeie grense sou ’n heining opgerig het om haar vernietiging te beperk sodat dit nie versprei nie. My eerste taak was om hom te vind, die dele van hom wat haar op bogenoemde maniere moes beperk het. Waarom het hy nie nee gesê nie? Waar was sy vermoë om hom van haar te differensieer, afstand te kry, te sien wat aangaan en dan standpunt in te neem en dit te beperk? Waar was sy mag? Op die een of ander manier het hy in die proses sy slag verloor. Toe hy dit uiteindelik teruggekry het, het hy opgestaan en weer begin lei deur eerstens vir die span te sê dat hy die probleem raakgesien het, hulp ingeroep het om dit op te los en dat hulle hulle almal saam in ’n vertrek gaan toesluit en daar gaan bly tot hulle weer ’n span is. Daardeur het hy vir hulle gesê: “Dis nou genoeg! Hierdie kwessie gaan nie alles wat ons bereik het, vernietig nie en ons gaan weer ’n span word. Ek gaan ons weer op die regte koers kry.” Toe hy dit gedoen het, het hy ’n duidelike sein uitgestuur dat die chaos verby was en dinge het begin verbeter. Natuurlik was dit nie so eenvoudig nie, soos ons later in die boek sal sien. Maar besef intussen dat beperking altyd ’n sleutelelement van enige sukses is.
Vraag: Watter vernietigende dinge gebeur om jou wat jy behoort te beperk sodat dit nie verder versprei nie? Toe jy in die verlede met sulke probleme te doen gekry het, hoe het jy (of het jy nie) te werk gegaan om die skade te beperk?
3. Definisie
Wie is jy? Het jy al ooit daaroor gedink? Baie mense beantwoord daardie vraag met die definisie van ’n rol. Hulle sê dalk: “Ek
