of innerlik leweloos voel nie.
Wanneer jy daardie aand jou kop op die kussing sit, weet jy jy het daardie dag vordering gemaak op die regte gebied en in opsigte wat vir jou belangrik is. Jy is waar jy veronderstel is om te wees, doen wat jy geskep is om te doen en bereik alles waartoe jy in staat is. Jy voel deurgaans tevrede in die wete dat jou beroepslewe goed inskakel by ander dinge wat vir jou belangrik is: jou gesin, jou vriende, jou roeping, jou waardes, jou hartstogte, jou gesondheid en jou geestelike lewe. Die twee lewens, werk en die persoonlike dinge wat vir jou waardevol is, bots nie en voel nie eens soos twee lewens nie. Jy voel eerder soos een persoon wat verskillende dele van jouself op ’n geïntegreerde manier uitleef sonder dat een deel die geheel word of in die ander se pad kom. Dit is hoe dit lyk om ten volle mens te wees en ten volle te leef.
Dit klink natuurlik wonderlik. Maar dink jy dis regtig moontlik? Dink goed daaroor na voor jy dit as onmoontlik idealisties afmaak. Dit moet liewer moontlik wees. Die alternatief klink glad nie goed nie: Wanneer jy wakker word, sien jy op teen nog ’n dag waarin jy afsydig sal voel terwyl jy jou tyd en krag bestee aan dinge wat vir jou van geen belang is nie. Jy kan dalk resultate kry of nie, maar die proses en die meeste van die verhoudings sal jou ongelukkig laat voel. Jy sal ontmoedig en beswaard voel wanneer jy dink aan wat daardie dag vir jou voorlê. Die uitdagings, probleme en struikelblokke voel oorweldigend en jy weet hulle sal jou onderkry, maak nie saak wat jy doen nie. Jy weet jy sal uitgemergel, uitgebrand, magteloos en leweloos voel wanneer jy klaar is.
Saans kyk jy terug en besef jy het nog ’n dag verloor waarin jy nie gedoen het wat jy wou nie en jy het niks bereik wat regtig vir jou van belang is nie. Deur dit alles het jy vasgekeer en desperaat gevoel oor die keuses wat jy tussen jou werk en jou persoonlike lewe moes maak. Jy besef jou werk weerhou jou daarvan om te kry wat jy moet en wil hê in persoonlike areas wat vir jou baie belangrik is. Dit is asof jou werk, wat veronderstel is om net ’n deel van die lewe te wees, jou hele lewe oorweldig het en jy is nie seker wat gebeur het of wat jy daaraan kan doen nie. Daarom lyk môre nie juis anders as vandag nie.
Oorsaak of gevolg?
Hierdie twee scenario’s is natuurlik uiterstes. Die lewe is nie net wit of net swart met alles wonderlik of alles ellendig nie. Ons kan nie kies of ons die persoon in die eerste scenario met ’n byna volmaakte lewe of die een in die tweede scenario met ’n rampspoedige lewe wil wees nie. In verskillende stadiums van die lewe is daar gewoonlik elemente van albei scenario’s teenwoordig. Ek probeer nie ’n beeld van ’n volmaakte lewe sonder probleme voorhou nie. Ons ervaar almal goeie en slegte tye en die lewe gaan nie daaroor om óf goeie óf slegte tye te ervaar nie. Hulle sal altyd by ons wees. Daar is egter ’n ander óf-óf-keuse wat ons kan maak ten opsigte van hoe ons die tye wat ons wel het, goed of sleg, wil leef.
Die eerste scenario beskryf ’n proaktiewe, doelgerigte lewe. Hoewel daar swaarkry, verliese en selfs tye met swak resultate in verskillende areas kan wees, sal hierdie soort lewe ’n doelbewuste rigting hê, al gebeur slegte dinge. Hierdie persoon voel bemagtig om te leef en positiewe energie aan te wend om resultate te verkry wat ooreenstem met wie hy is en wat hy wil hê. Die tweede scenario beskryf ’n lewe wat deur ander voorgeskryf word, waar die persoon wat dit leef min keuses en nog minder beheer oor die omstandighede van sy bestaan het. Kortom, hy voel meer soos ’n resultaat as ’n oorsaak – soos ’n slagoffer, kan mens sê. Dit bring ons by die wese van die visie van wat ons hier probeer verrig:
Jy is ’n oorsaak, nie ’n resultaat nie.
Met ander woorde, jy sal bemagtig word deur jou keuses en jou optredes om die resultate te verkry wat jy in jou werk en lewe wil hê, in teenstelling met iemand wie se werk en lewe hul resultate op hom afdwing. Wanneer jy dink aan die gevalle aan die begin van die vorige hoofstuk, beskryf elkeen ’n persoon wat hom- of haarself beskou as die “resultaat” van die een of ander mag wat op hom of haar inwerk:
• Die hoof- uitvoerende beampte se onvermoë om ’n onbevoegde werknemer af te dank is die gevolg van hoe sy meen die werknemer sal voel as sy hom afdank.
• Die bestuurder se emosionele welstand is die gevolg van ’n baas met boelieagtige gedrag.
• Die MBA-gegradueerde se gevoelens van verskeurdheid en gebrek aan ’n lewe is die gevolg van die werklading wat op hom afgeskuif word.
• Die skeppende direkteur se wanorganisasie en gebrek aan deurvoering is die gevolg van te veel idees, rigtings en kreatiwiteit as sodanig.
• Die assistent se gevoelens van naarheid, ongemak en vrees is die gevolg van haar baas se seksuele toenadering.
• Die verkoopspersoon se gebrek aan vordering is die gevolg van te min verkope en transaksies wat nie beklink word nie.
As jy met elkeen sou praat, sou jy hoor hulle voel asof hulle vasgekeer en magteloos is teenoor hierdie magte of omstandighede wat op hulle inwerk. Ons visie is dat jy nooit weer so sal voel nadat jy hierdie boek gelees het nie. En dat wanneer jy situasies en mense teëkom wat jou beproef, jy in staat sal wees om daadwerklik en doeltreffend met hulle af te reken. Kortom, as jy ’n oorsaak en nie ’n resultaat is nie, sal jy in beheer van jouself wees en dit beteken jy kan die verlangde resultate verkry in die areas wat ons in hoofstuk een bespreek het:
• Hoe jy in jou werk en lewe voel.
• Hoe jou verhoudings werk.
• Hoe jy presteer en daarby baat.
• Hoe jy alles met jou voortreflike of geestelike waardes integreer.
Daar sal altyd base met boelieagtige gedrag of kwaadwillige kollegas met hul eie agendas wees. Swak marktoestande is deel van die sakewêreld en ook druk wat van alle kante op jou uitgeoefen word. As jy suksesvol genoeg is om ’n betrekking te hê en besorg is oor die onderwerp van hierdie boek, beteken dit dat jy beslis ook meer moet doen as waarvoor jy die tyd kan maak.
Jy het ook meer dinge in jou persoonlike lewe wat op jou tyd aanspraak maak as waarvoor jy tyd en energie het. Jou gesin, stokperdjies, vriende en nog meer vereis jou tyd en energie. Dit is goeie probleme om te hê en alomteenwoordig vir mense met vol lewens. Hoewel druk kom en gaan, is jy egter die een wat regdeur alles daar is en bepaal hoe jy elke uitdaging gaan hanteer. Jy en jou karakter is die konstantes in die vergelyking. Ons kyk nou hoe grense hierdie visie om jou weer in beheer te kry, gaan verwesenlik.
Wat is ’n grens?
Eenvoudig gestel: ’n grens is ’n skeidslyn. Dit bepaal waar jy ophou en iemand anders begin of waar jy ophou en iets anders begin. Dit is ’n struktuur wat orde handhaaf, ’n konsep waarna ons later sal terugkeer. Vir eers praat ons nou daarvan as ’n grenslyn en gebruik ’n beeld uit die fisiese wêreld.
In die fisiese wêreld is grenslyne taamlik maklik om te sien of af te lei. ’n Grenslyn bepaal byvoorbeeld waar jou erf ophou en die buurman s’n begin. Daar is dikwels ’n fisiese struktuur soos ’n heining of muur wat wys waar die grenslyn is. Jou huis het ook ’n fisiese struktuur as grens. Dit het mure wat dit definieer en omsluit. Jy weet wat in die huis en wat buite die huis is en dit is maklik om te weet presies waar die huis is.
In die fisiese wêreld is dit maklik om grense, soos heinings, te sien en te verstaan. Maar wat van die persoonlike en interpersoonlike wêreld? Hoe werk dit daar? Ons kyk nou na ses sleutelareas en ’n paar voorbeelde wat op werk betrekking het.
1. Eienaarskap
Grense omskryf eienaarskap. Ons weet dat enigiets binne ’n grenslyn aan die eienaar behoort en alles buite die grenslyn aan iemand anders.
Mense met goeie grense voel asof hul lewens aan hulle, en niemand anders nie,
