verseker jou die ou man sal ’n gemeste kalf slag, skatlam.”
“Moenie my skatlam en liefste noem nie.”
“Hoekom nie? Dis wat ek Daniela in die verlede genoem het. Ek sal jou graag méér wil noem, as jy my dit sal toelaat. Het ek al vir jou gesê ek dink ek is geleidelik besig om op jou verlief te raak, skatlam?”
“Ja, jy het – omtrent gemiddeld nege-en-sestig keer per dag. Moenie verspot wees en dit vir my nog moeiliker maak nie, Martin.”
“Verspot?” Martin lyk afgehaal. “Ek sê vir die nooientjie ek het haar lief, en sy sê ek moenie verspot wees nie. Hoekom is jy so onromanties, my liefste?”
“Ons twee is slegs vennote, onthou? Moet niks meer van my verwag nie.”
“Hoekom nie? As die ou man omkap, is ek nie so ’n slegte proposisie om mee te trou nie, weet jy? Aantreklike jong boer, skatlam, sjarmant, verstaan die kuns om ’n dame te hanteer …”
“Ek sou meer van jou gehou het as jy beskeie was, en stil; skaam en teruggetrokke.”
“En brandarm?” vra hy sag en insinuerend.
Ila kyk vinnig na Martin, dan laat sy haar oë sak.
“Ons twee is voëls van eenderse vere,” sê Martin. “Jy kan maar stry, dit help nie. Ek weet hoe belangrik geld vir jou is. Hoekom anders het jy ingestem om jou as Daniela voor te doen? Ek sluk nie heeltemal daardie sentimentele storietjie dat dit uit jammerte vir die oukêrel is nie. Nee, ek dink die trekpleister was daardie vyf-en-dertigduisend rand waarvoor jy my geruk het.”
“Dis jý wat die bykomende vyfduisend rand aangebied het.”
“Slegs omdat jy nog steeds huiwerig was om in te stem. Ek dink dit was jou idee, my skat, om soveel geld moontlik uit die maskerade te maak. Is ek reg?”
Ila ignoreer die vraag. Dit sal nie deug om met Martin rusie te maak nie. Sy besluit om die onderwerp te verander.
“Is jy seker oom Daniel … my pa … het my vergewe? Wie sê hy sal my nie die deur wys as ek Sondag op Rietendal aankom nie?”
“Ek sê mos, ek het hom al twee keer in daardie rigting gepols. Dit sal sy blyste dag wees as jy by die voordeur instap. Ou Mieta sal jou kop deeglik was, maar die ou man sal jou met ope arms verwelkom. Dit sal nie eers vir hom ’n vreeslike skok wees om jou te sien nie. Hy het mos nooit geglo jy was op daardie Boeing nie en hy wag dat jy moet terugkom.”
“Ek dink nietemin jy moet hom voorberei op my koms. Hy is oud. Dit mag dalk te veel vir hom wees as ek onverwags daar opdaag.”
“Ons hou by ons oorspronklike plan, behalwe dat ons die telefoonoproep ’n paar dae vervroeg. Ons verander dit na Saterdagaand. Ek sal Saterdagaand voorgee dat jy uit die bloute geskakel het om te sê jy is op Nelspruit en ek moet jou gaan haal. Moenie bekommerd wees nie. Ek kan goed toneel speel – amper so goed soos jy. Ek sal vreeslik geskok en verdwaas lyk, en my hande sal bewe … Die ou man sal niks vermoed nie. Hy sal te opgewonde wees om veel op mý te let. Hoe laat Sondag moet ek jou kom oplaai? Agtuur die oggend?”
“Dis bietjie vroeg. Onthou, dit gaan vir my ’n lang en uitputtende dag wees.”
“Die ou man sal wil hê ek moet voor dagbreek al ry. As die son opkom, sal hy al op die voorstoep vir jou sit en wag. Gelukkig sal dit nie elke dag se ding wees nie. Die afgelope tyd slaap hy laat en is hy saans saam met die hoenders in die bed. Soms rus hy ook in die middae, as hy hartkloppings kry. Hy sal nie tyd hê om jou baie te pla nie. Maar … e … Ila, net om aan die veilige kant te bly … Ek wil nie vir jou voorskryf nie. Maar … e … ek dink jy moet alles baie diep wegsteek wat jou aan Elizabeth Verster koppel.”
Ila voel nog steeds gegrief omdat Martin Niehaus daardie eerste aand in haar handsak gekrap het. Sy wens sy was in ’n posisie om hom daaroor uit te trap – daaroor en oor die keer toe hy haar op die hotel se stoep in sy arms geneem het. Hoekom moes dit toevallig juis wees toe dokter Retief daar verbygestap het? Johan Retief het die afgelope week niks van hom laat hoor nie. Die boodskap dat sy hom moes bel, was blykbaar nie dringend nie, want hy het nie teruggeskakel nie. En suster Badenhorst sou tog seker vir hom gesê het daar was ’n dame wat na hom gesoek het …
Ila erken nie dat sy weet Martin verwys na die sigaretaansteker, die beursie, boek, briewe en ander persoonlike besittings wat in haar handsak was nie.
“Ja, ek sal alles wat my enigsins kan verraai, diep onder in ’n laai wegsteek – ook hierdie notas oor Daniela wat jy opgestel het.”
“Dis beter dat jy die aantekeninge vernietig.”
“Nee, ek kry hulle dalk nodig as ek iets vergeet het. Gaan ons regtig Sondag ’n verband om my regterarm draai?”
“Ja, anders raak die oukêrel agterdogtig as jy nie onmiddellik al die voertuie op die plaas uittoets nie. Hoe ver is jy met daardie tydskrifte oor motorwerktuigkunde wat ek vir jou gekoop het?”
“Ek het almal deurgelees, maar ek verstaan niks van suiers en silinders en vonkproppe en al daardie goeters nie. Daniela kon mos intussen ’n dame geword het, wat meer in mooi klere en haarstyle en grimering belangstel as in motorkarre.”
“Nee, nie sý nie. As jy kan, hou die gesprekke weg van motors, anders gaan jy vasbrand. Ek het vergeet om jou te vra: het jy, afgesien van Alta Smit, intussen al ander bekendes raakgeloop?”
“Ek weet nie. As daar was, het ek hulle nie herken nie. Daar was wel ’n paar mense wat my gegroet en gevra het hoe dit gaan.”
“En wat het jy gedoen?”
“O, maar gemaak soos met Alta Smit – saam gesels, maar hulle al die praatwerk laat doen. Ek het gedink dis veiliger. Wie is oom Kassie van … van Zyl of van Wyk, dink ek? Ek kan nie onthou nie.”
“Oom Kassie van Wyk. Jy behoort die naam te ken. Dis in jou notas onder die afdeling ‘Bure en vriende’. Die Van Wyks boer op Van Wyksrus, ons buurplaas. Wat het die ou oom jou gevra?”
“Ag, net hoe dit gaan, en gesê hy is om my pa se ontwil bly dat ek terug is. Weet almal van die rusie wat Daniela en haar pa gehad het?”
“Ek glo nie. Die ou man het voorgegee jy is oorsee en toe het jy besluit om ’n paar jaar in die stad te werk om ervaring op te doen. Waar jy moontlik kan, hou by die waarheid. Vertel vir die ou man jy was in Johannesburg en jy het vir Maria Meintjies gewerk, ensovoorts. Dit kon ook met Daniela die geval gewees het.”
“Ja, ek het ook so gedink. Is jy nie bang jou pa vind uit dat ek onder die naam van Elizabeth Verster by die hotel geregistreer is nie?”
“Die ou man kom nooit op die dorp nie. Hy sal nie uitvind nie. Wie het jy ontmoet wat jou as Elizabeth Verster sal herken?”
“Net … net dokter Retief en ’n paar verpleegsters.”
“Ja, dis jammer. Ons sal met Johan ’n plan moet maak; hom dalk in die geheim inlaat en hom ’n deel van die winste aanbied.”
“Hy sal nooit omkoopgeld aanvaar nie.”
Martin se wenkbroue lig verbaas. “En hoe weet jý, skatlam? Elke man het ’n prys. Johan Retief ook. Ek sal sy stilswye koop.”
Ek
