боис аввал супа четидаги чорпояда хомуш ўтирган хонадон соҳибини, сўнгра фарзандларни бағриларига босганча бир дам ҳиқиллашар, ҳамдардлик билдиришар, кейин марҳума ётган уй томон ўтиб кетишарди.
Етмиш етти ёшни қоралаган ҳовли соҳиби Одил бобо қишлоқнинг обрўли одамларидан саналади. Уни ўғилларию қизларигина эмас, қишлоқдаги қари-қартанглару катта рўзғорларнинг эгалари бўлмиш эркаклару ёш йигитчалар ҳам яқин сирдошларидай эъзоз лашади, ҳеч тортинмай ўз дардларини чолга очиқ айтаверишади. Одил бобо эса одам танламайди, каттами-кичикми, бир хилда, аммо вазиятга қараб, иложи борича қувноқ оҳангда муомала қилади, ўз маслаҳатини аямайди. Ҳатто душманига ҳам адоват сақламайди, ёмонлик раво кўрмайди. Ичида сир сақлаб ҳам ўтирмайди-кўнглида борини дарҳол юзага чиқаради. Шу боис унинг атрофидан одам аримайди. Хусусан, ёшлар кўпроқ парвона бўлишади, гоҳида бобони улфатчиликка ҳам чорлашади. Улар учун Одил бобонинг чеҳраси, эшиги ва дастурхони ҳамиша очиқ. Фарзандларидан бирортаси унинг феълига зид боролмайди. Бордию қайсидир бировида зиқналик сезилса, у жиддий қаршиликка йўлиқади. Ютуқ отада кетади. Фақат кейинги чоғларда чолда баъзи ўзгаришлар юз кўрсатдики, бунга гўё “улфатлар” сабабчидай. Шундан Шамсия буви ранжиганмикан? Бу борада фарзандлар ҳақми? Балки бу машъум ўлимда отани ҳам айблашар…
Чорпоя чеккасида ҳеч нимага аралашмай, жуда хомуш ўтирган Одил бобо эҳтимол шулар ҳақида ўйлаётгандир, балки кампирини авайламагани учун ўзини ҳам бир жиҳатдан айбдор санар? Эҳтимол шу ўйлар билан бандлиги боис келувчиларни у қадар пайқамай қолаётир…
Шуни сезган каби Баҳриддин отасининг ёнига секин юриб келди-да, гўё тасалли берган каби:
– Отажон, онам азоблардан қутулдилар, – деди. У ўз гапини чуқурроқ ўйлаб олмаган эди. Буни ҳар хил маънога йўйиш мумкин эди. Аммо оқ кўнгил, меҳр-оқибатли Баҳриддиннинг ҳозир таъналар қилишдан жуда йироқлигини сезиб турарди ота. Шу боис унинг жавоби ҳам айни ўрнига тушди:
– Бу ялғончи дунёда яшашни ўзи ҳам азоб, ҳам ширин, бачам. Локин, ҳеч кимни ўлгиси кемайди.
– Бизани ҳузуримизни кўрмай кетганлари яхши бўлмади-да, ота.
– Аттанг… Онанг ёш кетди – индигина олмиш тўртдан ошувди…
– Хафа бўлманг, дугонамни умри қисқайкан, – дарвозадан кириб келган ғўла, юзлари думалоқроқ, қип-қизил, ҳали анчагина тетик, шиддаткор Кайвони хотин ҳамдардлик билдирди.
– Ночормиз, бандасини қўлидан ҳеч нима келмайди.
– Ўшани денг, Носирим ҳаммасини гапириб берди, эсиз, эсиз, – Кайвони бош чайқадию ўзига яқинлашиб, салом берган Нуриддинни бағрига олди. – Кўп уринибсилар. Умри тугаган экан-да, айланай.
– Ғафлатда қолдик, холажон, – Нуриддин овозини кўтариброқ йиғлади. – Уринишимизни кеч бошлабмиз.
– Ундай деманг, айланай, жўрайиз ҳам қараб ўтирмади, ўрнизни билинтирмади.
– Ажал кегандан кейин ҳеч ким
