praw do swojej woli, ponieważ despotyzm nie jest ani chrześcijański, ani hiszpański, a ludzie rodzą się, aby być wolnymi w sprawiedliwości (ser libres en la justicia), nie zaś niewolnikami jakiejkolwiek osoby448.
Prawdziwy władca nie może być jednak „królem malowanym”. Gabino Tejado y Rodríguez (1819–1891) – zwany „hiszpańskim Veuillotem”449 – oznajmiał, że karlizm broni „króla, który panuje i rządzi; który ma świadomość swojej odpowiedzialności; który nie rzuca niedołężnie (indolentemente) swojego berła (cetro) w odmęty zmąconych fali partyjnych; który nie przekazuje swojej godności kapryśnej oligarchii triumfującej frakcji”450. W słynnym artykule karlistowskiego pisarza, publicysty i wreszcie szefa–delegata Karola VII – Francisco Navarro Villoslady (1818–1895), Człowiek, którego potrzebujemy, tradycjonalistyczny król zwraca się do swoich poddanych takimi oto słowy:
Przybywajcie do mnie wszystkie klasy, z których składa się mój lud; duchowieństwo, szlachta, wojsko, handel i przemysł, oraz klasa najliczniejsza i najbardziej konieczna ze wszystkich – klasa uboga, lub, lepiej powiedziawszy, klasa ubogich; przybywajcie, aby przedstawić swoje skargi (quejas) i swoje potrzeby; ale miejcie na uwadze, że tutaj nie rozkazują ani duchowni, ani szlachcice, ani wojskowi, ani prawnicy, ani bankierzy, ani handlowcy, ani przemysłowcy, ani robotnicy: królem jestem ja (el rey soy yo)451.
Szef Wspólnoty Tradycjonalistycznej w epoce jaimismo (Jakuba III), Luis Hernando de Larramendi Ruiz (1882–1957) powiada: „Król jest kluczem jedności politycznej Ojczyzny”452. Społeczność polityczna jest bowiem jak orkiestra, która, aby grać harmonijnie, potrzebuje dyrygenta (director), którego interes osobisty jest identyczny z interesem wspólnym całej orkiestry. „Atrybut władzy królewskiej, berło, jest batutą tej orkiestry naturalnej, której długotrwała symfonia musi być cywilizacją tradycyjną, w ciągłym złączeniu i doskonaleniu”453.
Tradycyjna i tradycjonalistyczna la monarquía carlista nie jest więc ani dyskrecjonalną władzą oświeconego despoty, ani ogołoconym z substancji władzy reliktem historii w „ukoronowanych demokracjach”, lecz nieodzownym zwieńczeniem (cúpula) mistycznego ciała politycznego, bez którego organizm społeczny, pozbawiony koordynacji, musi albo zginąć, albo przeobrazić się w państwo–maszynę, co zresztą w oczach tradycjonalistów nie stanowi zasadniczej różnicy. W odniesieniu do drugiej z owych alternatyw sens tego przeciwieństwa wypunktował ściśle w Manifeście do Hiszpanów z Wiednia ostatni przedstawiciel linii karlistowskiej sensu stricte – Alfons Karol I, stawiając jako niezmienny cel karlizmu przywrócenie „Monarchii tradycjonalistycznej w jej istotnych znaczeniach: katolickiej, umiarkowanej, federacyjnej, dziedzicznej i prawowitej (católica, templada, federativa, hereditaria y legítima), i tym samym zasadniczo przeciwnej Monarchii liberalnej, demokratycznej, parlamentarnej, centralizacyjnej i konstytucyjnej (liberal, democrática, parlamentaria, centralizatora y constitucionalista)”454. Jego poprzednik – Jakub III, w Manifeście do moich wiernych poddanych, zwięźle zaznaczył oba przeciwieństwa: „Konstytucja wewnętrzna (interna) Monarchii tradycyjnej, czysta i rdzennie hiszpańska (neta i genuinamente española), z jej Kortezami i Radami (Consejos), z Królem, który panuje i rządzi, która nie jest ani despotyzmem, ani usunięciem w cień (sombra) Króla przez nieodpowiedzialną (irresponsable) oligarchię”455.
Dla karlizmu monarchia nie jest również tylko osobą króla ani nawet samą dynastią królewską, „ponieważ osoby umierają, a dynastie wygasają”456. „Królewskość” (realeza) to dla karlizmu najwyższa (suprema) instytucja las Españas, która ma trojaką funkcję (triple oficio), od której wypełniania zależy jej prawo do supremacji:
a) reprezentować jedność zewnętrzną różnych ludów hiszpańskich;
b) łączyć w wierności wspólnemu monarsze wszystkie osoby, rodziny, prowincje i regiony Hiszpanii;
c) rządzić służąc foralnym wolnościom konkretnym i porządkując je dla wielkości ojczyzny457.
Zdaniem karlistów nie jest to tylko zbiór postulatów, ale rzeczywistość – niestety, lekkomyślnie odrzucona i zaprzepaszczona przez „Nowy Porządek” – dawnej monarchii hiszpańskiej. Navarro Villoslada żarliwie przekonywał, że „w hiszpańskiej monarchii tradycyjnej, z jej Kortezami i Radami, istniały najdoskonalsze podstawy organizacji politycznej i społecznej, jakie znamy, i te fundamenty są wystarczająco mocne, aby wznieść na nich reformy zgodne z potrzebami naszej epoki, bez uszczerbku dla szacunku należnego tronowi, ani dla praw narodu i jego rządu”458. Wtórował mu redaktor „El Altar y el Trono” – Antonio Juan de Vildósola y Mier (1830–1893), którego zdaniem historia unaocznia, że „tron hiszpański, od nawrócenia Rekkareda aż do czasu, kiedy rozsiadła się na nim doktrynerska oligarchia na początku nowoczesnej rewolucji, nigdy nie był zajmowany przez żadnego tyrana”459. Dlatego można powiedzieć (jak to czyni Vázquez de Mella), że „monarchia hiszpańska jest synonimem narodu hiszpańskiego”460.
Instytucja monarchii nie jest więc czymś dowolnie wymyślanym i zmienianym podług woli i upodobań, tylko wyrasta z historii tworzącej konstytucję naturalną Hiszpanii. Jak wyjaśnia pierwszy wielki teoretyk karlistowskiego legitymizmu – kataloński mercedarianin, Fray Magín Ferrer y Pons O.de.M. (katal. Magí Ferrer i Pons, 1792–1853), ta „konstytucja fundamentalna Królestwa (Reino) była raczej naturalnym rezultatem charakteru i obyczajów Hiszpanów oraz okoliczności wieków, aniżeli dziełem prawodawców”461. Prawa fundamentalne (leyes fundamentales) monarchii hiszpańskiej określają społeczeństwo hiszpańskie jako organizację (entidad) polityczną. Praw tych jest zasadniczo pięć: (1) monarchia absolutna; (2) monarchia dziedziczna, personifikowana przez konkretną rodzinę i uregulowana przez dokładne prawo sukcesyjne; (3) katolicyzm; (4) rząd oparty na prawie naturalnym, poszukiwaniu sprawiedliwości, roztropności (prudencia) i poszanowaniu wolności oraz własności (propriedad) mieszkańców; (5) zasięganie przez króla opinii (la consulta) narodu (pueblo) za pośrednictwem dwóch głównych instytucji: Rady Królewskiej (Consejo Real) i Kortezów462.
Czy nie ma w tym jednak sprzeczności z ideario tradycjonalistycznym, skoro pierwszym z praw fundamentalnych okazuje się być monarchia absolutna? Jest faktem, że pierwsze pokolenie karlistów, którego zasadnicza aktywność pokrywa się z panowaniem de iure Karola V (1833–1845), wciąż jeszcze posługiwało się określeniami: la monarquía absoluta, el rey absoluto, czego dzieło ojca Ferrera jest koronnym przykładem. Ale sens tych pojęć był dokładnie taki sam jak u poprzedników karlistów, czyli „Persów” i apostólicos, których koncepcje referowaliśmy wyżej, oraz kontradyktoryjny z absolutyzmem „realnym”, znanym z historii monarchii burbońskiej
Ze względu na równie żarliwą obronę władzy doczesnej papieża oraz bezkompromisową krytykę „iluzji liberalnej”.
G. Tejado,
F. Navarro Villoslada,
L. Hernando de Larramendi,
[F. Navarro Villoslada],
A.J. de Vildósola,
J. Vázquez de Mella,
M. Ferrer,
